Financiële begroting

Dit onderdeel bevat een compleet overzicht van baten en lasten, gespecificeerd per programma, voor de periode van 2023 tot en met 2028.

Dit onderdeel behandelt de overheadkosten, de algemene dekkingsmiddelen en de kosten voor de vennootschapsbelasting.

Onder overhead vallen alle kosten die samenhangen met de sturing en ondersteuning van medewerkers in het primaire proces. Hieronder vallen:

• Leidinggevenden primair proces (hiërarchisch), die personele verantwoordelijkheden hebben zoals het voeren van functioneringsgesprekken.
• Financiën, toezicht en controle gericht op de eigen organisatie, waaronder planning & control, verantwoording en auditing.
• Mens en organisatie inclusief formatieadvies.
• Inkoop (incl. aanbesteding en contractmanagement).
• Interne en externe communicatie inclusief vormgeving, met uitzondering van klantcommunicatie over specifieke beleidsterreinen zoals belastingen, wijkteams of vergunningen.
• Juridische zaken: juridische medewerkers op een bedrijfsvoeringafdeling of belast met een bedrijfsvoeringstaak.
• Bestuurszaken: ambtelijke ondersteuning en beleidsadvisering van de burgemeester en het college van burgemeester en wethouders.
• Informatievoorziening en automatisering van PIOFACH-systemen, inclusief organisatie-overkoepelende systemen zoals de zaaksystemen, kantoorautomatisering en thuiswerkapplicaties.
• Facilitaire zaken en huisvesting (incl. beveiliging).
• Documentaire informatievoorziening (DIV).
• Managementondersteuning en secretariaten primair proces.
• Leges gemeentearchief.

 Meer informatie over bedrijfsvoering is opgenomen in de paragraaf Bedrijfsvoering.

Het treasury-resultaat omvat het saldo van rentekosten, renteopbrengsten en ontvangen dividenden. Deze zijn nader toegelicht in de paragraaf Financiering.

Gemeenten innen belasting op onroerend goed binnen hun grenzen om hun taken te financieren. Onroerendezaakbelastingen vormen de belangrijkste bron van inkomsten voor gemeenten, gemiddeld negen procent van de totale inkomsten. Een uitleg over onroerendezaakbelastingen is te vinden in de paragraaf Lokale heffingen.

De parkeerbelasting is van toepassing op betaald parkeren in Vinkeveen en het verstrekken van vrijstellingen voor 'blauwe zones'. De parkeerbelasting maakt onderdeel uit van de paragraaf Lokale heffingen.

Dit onderdeel omvat de baten en lasten van de roerende zaakbelasting, evenals de heffing en invordering van diverse belastingen, met uitzondering van de onroerendezaakbelastingen. Voor meer informatie over deze belastingen kunt u terecht in de paragraaf Lokale heffingen.

De algemene uitkering vormt de voornaamste bron van inkomsten voor gemeenten. De raad wordt via raadsinformatiebrieven geïnformeerd over de ontwikkelingen aangaande de grootte van de algemene uitkering. De meest recente raadsinformatiebrief ging over de septembercirculaire van 2024 en de uitkomsten daarvan zijn opgenomen in deze begroting.

In dit onderdeel is het volgende meegenomen:

• een structurele post onvoorzien voor 2025 van € 134.000, stijgend naar € 137.000 in 2028;
• een structurele stelpost van € 100.000 voor onderuitputting op de programma's;
• loonkosten voor personeel dat niet langer werkzaam is.

Dit onderdeel bevat een schatting van de vennootschapsbelasting die verschuldigd is voor afval, reclame en een actief of faciliterend grondbeleid.

In de programmabegroting voor 2025 - 2028 zijn verschillende ontwikkelingen meegenomen ten opzichte van de Kadernota 2025. Dit omvat onder meer veranderingen in lonen en prijzen, alsook aanpassingen in volumes. Deze wijzigingen zijn in elk programma doorgevoerd.

Incidentele baten en lasten zijn financiële posten die eenmalig of tijdelijk van aard zijn. Dit betekent dat ze niet jaarlijks terugkeren en vaak voortkomen uit onverwachte gebeurtenissen of specifieke projecten. Voorbeelden zijn grondexploitaties, verkopen van vastgoed, eenmalige subsidies of kosten voor eenmalige evenementen.

Het is belangrijk voor een goed inzicht in de financiële positie om een duidelijk onderscheid te maken tussen incidentele en structurele baten en lasten. Structurele lasten zijn terugkerende kosten die jaarlijks in de begroting opgenomen moeten worden, zoals salarissen van ambtenaren of onderhoud van infrastructuur. Een overzicht van de incidentele baten en lasten is opgenomen in dit onderdeel.

• Om inzicht te krijgen in de financiële positie van de gemeente is het onderscheid tussen structureel en incidenteel van belang.
• Er zijn in het verleden diverse investeringen uitgevoerd zoals het zwembad Mijdrecht en de gemeentewerf in Abcoude waarbij de raad heeft aangegeven om een deel van de structurele afschrijvingskosten te bekostigen via een bestemmingsreserve. Daarnaast is in 2020 besloten om het verkorten van de afschrijvingsduur van onderwijshuisvesting van 60 naar 40 jaar op te vangen via een bestemmingsreserve.
• De structurele toevoegingen en onttrekkingen zijn hieronder vermeld. Daarnaast zijn deze mutaties zichtbaar bij onderdeel 7 'Totaaloverzicht reserves'.

1. Vanaf 2017 is de afschrijvingstermijn van schoolgebouwen aangepast van 60 naar 40 jaar. De kosten van afschrijvingen nemen hierdoor tijdelijk toe. De extra kosten hiervan zijn verrekend via de bestemmingsreserve 'Schoolgebouwen'. Dit vindt plaats tot en met 2044.
2. Voor de afschrijvingskosten van een beperkt aantal investeringen geldt dat deze kosten worden verrekend met de bestemmingsreserve 'Diverse afschrijvingslasten'. In 2046 wordt voor de laatste keer deze reserve ingezet.
3. Vanuit de bestemmingsreserve Veenweidebad wordt € 168.000 ingezet om de huisvestingskosten deels te bekostigen. In 2049 wordt voor de laatste keer deze reserve ingezet.
4. Vanuit de bestemmingsreserve Piet Mondriaangebouw wordt € 37.000 ingezet om de huisvestingskosten deels te bekostigen. Dit vindt plaats tot en met 2033.
5. Jaarlijks wordt € 37.000 ingezet om een deel van de huisvestingskosten te bekostigen vanuit de bestemmingsreserve gemeentewerf in Abcoude. Dit vindt plaats tot en met 2045.
6. De bestemmingsreserve clubgebouw skeelerbaan in Baambrugge wordt ingezet om deels de huisvestingskosten te bekostigen. Dit vindt plaats tot en met 2025.

• Het eigen vermogen bestaat uit de reserves en het gerealiseerde resultaat volgend uit het overzicht van baten en lasten.
• Onder reserves worden afgezonderde vermogensbestanddelen verstaan, die al dan niet met het oog op het realiseren van een vooraf bepaald doel zijn gevormd.
• Reserveren is een vorm van sparen:
  • Om later een (grote) investering te doen;
  • Voor moeilijke tijden (vet op de botten);
  • Om risico's op te vangen;
  • Voor incidentele of onverwachte kosten.
• In de financiële verslagleggingregels (artikel 43 van de BBV) is aangegeven dat de reserves worden onderscheiden in de algemene reserve en bestemmingsreserves.

1. De algemene reserve is een buffer voor de instandhouding van de weerstandscapaciteit en voor het opvangen van incidentele kosten.
2. De algemene reserve wordt gevoed door rekeningresultaten en grondverkopen.
3. Voor de algemene reserve is een ondergrens bepaald van 10 miljoen euro voor 2024 en vanaf 2025 is deze  ondergrens 12 miljoen euro.

In het verloopoverzicht wordt de ontwikkeling van de algemene reserve getoond. Er zijn twee belangrijke opmerkingen: ten eerste, dat in de periode 2029 - 2030 ongeveer € 9 miljoen aan grondopbrengsten gerealiseerd zal worden, welke nog toegevoegd moeten worden aan de algemene reserve. Ten tweede, dat de begrotingsresultaten van 2024 - 2028 nog aan verandering onderhevig zijn.

De verwachte resultaten van de rekening en begroting zijn opgenomen in het overzicht van de algemene reserve. Deze resultaten worden verder uitgelegd in de Financiële Hoofdlijnen.

Voorzieningen zijn een onderdeel van de balans. Een balans bestaat uit een overzicht van de bezittingen, schulden en eigen vermogen op een bepaald moment. De voorzieningen geven een schatting van voorzienbare lasten in verband met risico’s en verplichtingen die min of meer onzeker zijn. In de financiële verslagleggingregels (BBV) is aangegeven in artikel 44 welke voorzieningen mogelijk zijn:

• verplichtingen en verliezen waarvan de omvang op de balansdatum onzeker is, doch redelijkerwijs te schatten;
• op de balansdatum bestaande risico's ter zake van bepaalde te verwachten verplichtingen of verliezen waarvan de omvang redelijkerwijs is te schatten;
• kosten die in een volgend begrotingsjaar zullen worden gemaakt, mits het maken van die kosten zijn oorsprong mede vindt in het begrotingsjaar of in een voorafgaand begrotingsjaar en de voorziening strekt tot gelijkmatige verdeling van lasten over een aantal begrotingsjaren.

Overige uitgangspunten: 

• Tot de voorzieningen worden gerekend van derden verkregen middelen die specifiek besteed moeten worden zoals riool- en afvalstoffenheffing.
• Voorzieningen dienen naar beste schatting dekkend te zijn voor de aangegane verplichtingen en risico’s. Zij mogen niet groter of kleiner zijn dan de geschatte omvang van verplichtingen en risico’s. Dit houdt in dat een voorziening nooit een tekort mag hebben.
• De omvang van de voorzieningen is zichtbaar in de balans. Hierop zijn twee uitzonderingen, te weten, de voorziening dubieuze debiteuren en de voorziening verlieslatende grondexploitaties. Beide worden als correctiepost in mindering gebracht van het betreffende onderwerp.

 De volgende voorzieningen zijn toegelicht:

1. Afwikkelen vermogensweg e.o.
2. Bijdrage akoestische maatregelen Stationslocatie Mijdrecht
3. Nog uit te voeren werken bouwgronden in exploitatie
4. Algemene Pensioenwet Politieke Ambtsdragers (APPA)
5. Verlofsparen
6. Gemeentelijke gebouwen
7. Begraafplaatsen
8. Afvalstoffenheffing
9. Rioolheffing
10. Wonen.

1. Deze voorziening is voor het afwikkelen van diverse nog uit te voeren werkzaamheden aan de Vermogensweg e.o. die vertraagd zijn door het faillissement van Memid in 2016. 
2. Als het transformatorstation in de periode 2021 - 2031 wordt vergroot door toegenomen energievraag, dan draagt de gemeente maximaal € 220.000 bij voor akoestische maatregelen. Dit is contractueel vastgelegd tussen Stedin en de gemeente.
3. In 2024 vinden de afrondende werkzaamheden plaats van grondexploitatie Stationslocatie Mijdrecht en De Maricken. Rekening is gehouden met € 205.000 voor de Stationslocatie Mijdrecht en € 160.000 voor De Maricken.
4. De gemeente is zelf verantwoordelijk voor de pensioenopbouw voor de (oud-)wethouders volgens de regels uit de Algemene pensioenwet politieke ambtsdragers (Appa).
5. In de gemeentelijke CAO is afgesproken dat ambtenaren verlof kunnen sparen. Hiermee kunnen zij langere periodes vrij nemen of bijvoorbeeld eerder met pensioen gaan. Deze werkwijze geldt voor alle gemeenten.
6. Deze voorziening is voor het opvangen van meerjarige onderhoudskosten van diverse gemeentelijke gebouwen. In 2024 heeft de raad het voorstel 'Integraal Vastgoedbeheerplan 2023 – 2027' vastgesteld. De voorziening heeft betrekking op:
   • Brugwachterswoningen
   • Diverse gemeentelijke woningen
   • Brandweerkazernes
   • Gemeentehuis inclusief werkcentrum
   • Werkplaatsen in Abcoude, Baambrugge en Mijdrecht
   • Kerktorens in Abcoude, Mijdrecht en Wilnis
   • Piet Mondriaangebouw (Integraal kindcentrum) Abcoude
   • Rondweg 1A in Mijdrecht
   • Jongerencentrum Tumult
   • NME-centrum
   • Brede School Present
   • De Eendracht
   • De phoenix
   • Veenweidebad
   • Gebouw op begraafplaats Abcoude en Baambrugge
   • Herenweg 196
   • Brugwachtersverblijve
   • Geitenwei
   • Hertenkamp.
7. In januari 2017 heeft de raad ingestemd met het voorstel 'Financiële onderbouwing van de voorziening en tarieven met betrekking tot de algemene begraafplaatsen in De Ronde Venen'. De voorziening is voor het opvangen van meerjarige onderhoudskosten en het ruimen van graven.
8. Uit deze voorziening worden incidentele tegenvallers in de kosten en de opbrengsten van afval opgevangen zonder dat er tariefsaanpassingen nodig zijn. Zie voor meer informatie de paragraaf Lokale heffingen.
9. Uit deze voorziening worden incidentele tegenvallers in de kosten en de opbrengsten van riolering opgevangen zonder dat er tariefsaanpassingen nodig zijn. Zie voor meer informatie de paragraaf Lokale heffingen.
10. In een overeenkomst Koopgarantregeling met woningbouwvereniging Cazas Wonen is afgesproken dat de ontvangen bijdragen door de gemeente worden ingezet voor sociale volkshuisvesting. Uit deze voorziening worden incidentele kosten voor sociale volkshuisvesting opgevangen. 

• Onder investeringen wordt verstaan het vastleggen van vermogen in objecten waarvan het nut zich over meerdere jaren uitstrekt. De investeringen worden op de balans verantwoord. De lasten voortvloeiende uit de investeringen, zoals onderhoud, afschrijvingen, toegerekende rente, verzekeringen, behoren tot de jaarlijkse exploitatielasten.
• Bij een bestaand actief is sprake van een investering als de uitgaven:
  • leiden tot een significante kwaliteitsverbetering; en/of
  • leiden tot het verlengen van de levensduur; en/of
  • aanpassingen betreffen om te voldoen aan wet- en regelgeving (bijvoorbeeld investeringen in een gebouw om te voldoen aan veiligheidsvoorschriften).
• Wanneer uitgaven worden gedaan voor het behoud van de oorspronkelijke kwaliteit en levensduur van een actief, dan is er sprake van onderhoud.
• Activa met een verkrijgingsprijs van minder dan € 15.000 worden niet geactiveerd. Uitzondering hierop is dat gronden en terreinen altijd worden geactiveerd.
• In 2020 heeft de gemeenteraad de nota activeren, waarderen en afschrijven 2020 - 2024 vastgesteld. 
• De jaarlijkse waardevermindering (afschrijving) start na het jaar van afronden.
• In onderstaande tabel zijn opgenomen de nieuwe investeringsbudgetten van 2025 tot en met 2028. Er zijn daarnaast nog investeringsbudgetten die in het verleden beschikbaar zijn gesteld en nog doorlopen in 2025 en verder. De al beschikbaar gestelde investeringsbudgetten zijn niet meegenomen in onderstaande tabel.
• De genoemde bedragen in de tabellen zijn x € 1.000. 

Landelijk is bepaald dat in de jaarrekening een overzicht wordt opgenomen met daarin de baten en lasten per taakveld en de wijze waarop deze zijn verdeeld over de programma's. Deze taakvelden gelden voor alle gemeenten en hierdoor ontstaat vergelijkbaarheid tussen alle gemeenten.  Vanaf 2024 zijn de taakvelden Wmo en Jeugd verder verfijnd.

Met het oog op een betere raming en beheersing van het EMU-saldo is landelijk voorgeschreven dat bij de uiteenzetting van de financiële positie een geprognosticeerde balans moet worden opgenomen. Deze balans moet meerjarig zijn en geeft inzicht in de ontwikkeling van onder meer investeringen, het aanwenden van reserves en voorzieningen en in de financieringsbehoefte. De presentatie van de geprognosticeerde balans moet aansluiten op de balans in de jaarrekening, maar behoeft niet dezelfde mate van detail te kennen. Bij de prognoses is rekening gehouden met de mutaties voortvloeiend uit het investeringsprogramma en de mutaties in de reserves en voorzieningen.

• Het begrotingssaldo van een land geeft weer of een land een overschot of een tekort heeft bij zijn overheidsuitgaven. Als de uitgaven in een bepaald jaar groter zijn dan de inkomsten, is er in dat jaar sprake van een tekort en groeit de staatsschuld. Het begrotingssaldo geeft daarmee een indicatie van de staat waarin het huishoudboekje van de overheid in een bepaald jaar verkeert. De lidstaten van de Europese Unie hebben afgesproken allemaal met eenzelfde definitie van het begrotingssaldo te werken. Ze noemen dit het EMU-saldo.
• Gemeenten zijn verplicht om in hun begroting een berekening opnemen van het EMU-saldo voor de begrotingsjaren 2024 – 2026.
  De EMU-systematiek werkt evenwel op een andere manier dan het baten-lastenstelsel dat decentrale overheden hanteren. Investeringen en uitgaven die worden gedekt uit reserves tellen bijvoorbeeld niet mee in de uitkomst in het baten-lastenstelsel, maar tellen wel door in het EMU-saldo. Bij een sluitende begroting kan een gemeente daardoor toch een negatief EMU-saldo hebben.
• Het EMU-saldo voor De Ronde Venen voor 2025 komt uit op € -22.842.000. Het betekent dat in EMU-termen de uitgaven groter zijn dan de inkomsten. Dat blijkt uit onderstaande berekening. 

De gemeente De Ronde Venen heeft garanties verstrekt voor de betaling van rente en aflossing op leningen. Deze leningen zijn aangegaan door woningbouwvereniging Cazas en verschillende sport- en welzijnsorganisaties voor de financiering van hun vaste activa. Hierbij volgen we de richtlijnen die zijn vastgesteld in de Nota borg- en garantstellingen uit 2019.

Gemeenten nemen landelijke beleidsindicatoren op in hun begroting en jaarverslag. Deze indicatoren bestrijken een breed scala aan onderwerpen, variërend van criminaliteit en afvalverwerking tot bijstandsuitkeringen en nieuwbouwprojecten.  De data is afkomstig uit verschillende bronnen, zoals gemeenten, burger- en ondernemerspeilingen, het CBS, COELO, DUO, GGD, Kadaster, de Kamer van Koophandel, de Kiesraad, NOC*NSF, Logius, het RIVM en Veiligheid.nl. De gegevens zijn beschikbaar op de website Waarstaatjegemeente.nl, die regelmatig wordt bijgewerkt met nieuwe informatie.

Bij het programma Bestuur en bedrijfsvoering horen de volgende landelijke indicatoren:

• Formatie.
• Bezetting.
• Apparaatskosten.
• Externe inhuur.
• Overhead.

Deze indicatoren zijn opgenomen in de paragraaf bedrijfsvoering.

Dit onderdeel bevat definities van de gebruikte financiële kengetallen.

In dit onderdeel zijn financiële begrippen toegelicht.

• Accres
  • Groei of krimp van het gemeentefonds.
• Achterstallig onderhoud
  • Onderhoud dat niet op tijd is uitgevoerd, waardoor een onderhoudsrichtlijn is overschreden en niet (meer) wordt voldaan aan het door de raad vastgestelde kwaliteitsniveau. Achterstallig onderhoud kan leiden tot schade en/of onveilige situaties, hetgeen vaak leidt tot hogere herstelkosten. 
• Activeren
  • Het op de balans presenteren van de financiële waarde van het aangeschafte of vervaardigde kapitaalgoed met meerjarig nut dat vanaf dat moment als bezitting kan worden beschouwd.
• Afschrijven
  • Het op een methodische wijze in de boekhouding (verslaglegging en verslaggeving) tot uitdrukking brengen van de waardedaling van een kapitaalgoed over een bepaalde periode.
• Algemene dekkingsmiddelen
  • Inkomsten van de gemeente waar geen directe dienstverlening en/of bestedingsverplichtingen tegenover staan. Het zijn dan ook vrij besteedbare middelen die jaarlijks worden ingezet ter dekking van de uitgaven op de diverse programma’s.
• Algemene Uitkering
  • Uitkering uit het gemeentefonds van het Rijk dat de gemeente geheel vrij mag besteden.
• Apparaatskosten
  • Apparaatskosten (ofwel organisatiekosten) zijn de noodzakelijke financiële middelen voor het inzetten van personeel (salarissen), organisatie-, huisvestings-, materieel-, automatiseringskosten e.d. voor de uitvoering van de organisatorische taken. Apparaatskosten bestaan onder meer uit de loonkosten voor het gehele ambtelijke apparaat en, ICT- kosten, huisvestings- en facilitaire kosten, inclusief externe inhuur. De griffie en bestuur vallen niet onder deze definitie.
• Begrotingsoverschot
  • Een begrotingsoverschot treedt op wanneer de baten hoger zijn dan de lasten.
• Begrotingstekort
  • Een begrotingstekort treedt op wanneer de lasten hoger zijn dan de baten.
• Begrotingsrechtsonrechtmatigheid
  Er is sprake van begrotingsonrechtmatigheden als het college van B&W bij de realisatie van doelen en het realiseren van activiteiten de door de gemeenteraad vastgestelde budgetten voor wat betreft de lasten of investeringsbudgetten overschrijdt, toevoegingen en onttrekkingen aan de reserves die niet door de gemeenteraad zijn vastgesteld en als bij onderschrijdingen van lasten of investeringsbudgetten en/of lagere of hogere baten dan begroot de begroting niet tijdig met begrotingswijzigingen is aangepast.
• Beïnvloedbare ruimte
  • Begrotingsruimte waar de raad invloed op heeft.
• Besluit Begroting en Verantwoording (BBV)
  • Provinciale en gemeentelijke wetgeving in zake besluiten, begroten en verantwoorden.
• Bezetting
  • Het gaat hier om het werkelijk aantal fte dat werkzaam is, dus niet om de toegestane formatieve omvang uit het formatieplan.
• BTW Compensatie Fonds (BCF)
  • Fonds bij het Rijk waar provincies en gemeenten betaalde btw kunnen terugvorderen.
• Componentenbenadering
  • De componentenbenadering houdt in dat op verschillende samenstellende delen van een materieel vast actief, die afzonderlijk vervangen kunnen worden, afzonderlijk worden afgeschreven op basis van de individuele verwachte gebruiksduur van die delen.
• Directe opbrengstwaarde
  • Waarde van een kapitaalgoed bij directe verkoop.
• Dividend
  • Een deel van de winst dat aan aandeelhouders wordt toegekend.
• EMU-saldo
  • Het EMU-saldo is het vorderingensaldo van de totale overheid. Niet alleen de financiën van de Overheid tellen mee maar daarnaast van decentrale overheden en premie gefinancierde sectoren. De lidstaten van de EU hebben afgesproken allemaal met eenzelfde definitie van het begrotingssaldo te werken. Ze noemen dit het EMU-saldo.
• Exogene factoren
  • Factoren/ontwikkelingen van buitenaf waar geen invloed op uitgeoefend kan worden.
• Exploitatie(begroting)
  • Begroting van baten en lasten.
• Externe inhuur
  • Onder externe inhuur wordt verstaan: het uitvoeren van werkzaamheden in opdracht van een bij de organisatie in dienst zijnde opdrachtgever, door een private organisatie met winstoogmerk, door het tegen betaling inzetten van personele capaciteit en deskundigheid, zonder dat daar een arbeidsovereenkomst of aanstelling tussen organisatie en de daarbij ingezette personen aan ten grondslag ligt.
• Gemeentefonds
  • Rijksfonds waaruit gemeenten jaarlijks de algemene uitkering ontvangen.
• Groot onderhoud
  • Uitvoering van correctieve maatregelen, als gevolg van slijtage na een langere periode van gebruik, om een object in goede staat (op een vooraf bepaald kwaliteitsniveau) te houden of te brengen. Groot onderhoud dient zich in de regel aan, is daarom vaak gepland, is veelal ingrijpend van aard en betreft een groot of belangrijk deel van het object. 
• Investeringen
  • Onder investeringen wordt verstaan het vastleggen van vermogen in objecten waarvan het nut zich over meerdere jaren uitstrekt. 
• Investeringen met een economisch nut
  • Investeringen hebben een economisch nut indien ze verhandelbaar zijn en/of kunnen bijdragen aan het genereren van middelen. 
• Investeringen met een economisch nut, waarvoor ter bestrijding van de kosten een heffing kan worden geheven
  • Investeringen met een economisch nut, waarvoor een bestemmingsheffing kan worden geheven. Bijvoorbeeld riool- en afvalinvesteringen.
• Investeringen met een maatschappelijk nut in de openbare ruimte 
  • Investeringen die geen economisch nut opleveren (geen middelen genereren en/of verhandelbaar zijn), bijvoorbeeld wegen. 
• Investeringen, levensduur verlengend
  •  Investeringen die worden gepleegd ten behoeve van een bestaand actief en expliciet leiden tot een substantiële levensduurverlenging van betreffend actief. Bijvoorbeeld, het renoveren (= vernieuwen naar de huidige maatstaven en normen) van een gebouw. 
• Investeringen: nieuwe- of uitbreidingsinvesteringen 
  • Investeringen voor nieuwe activiteiten of voor uitbreiding van bestaande activiteiten. Bijvoorbeeld een nieuw gemeentehuis respectievelijk een uitbreiding van een bestaand gemeentehuis.
• Klein onderhoud 
  • Preventieve maatregelen en dagelijkse reparaties die noodzakelijk zijn om het object in goede werkende en veilige staat te houden tegen een van tevoren vastgesteld kwaliteitsniveau.
• Levensduur verlengende investeringen
  • Dit zijn investeringen die worden gepleegd ten behoeve van een bestaand actief en expliciet leiden tot een substantiële levensduurverlenging van betreffend actief. Bijvoorbeeld, het renoveren (= vernieuwen naar de huidige maatstaven en normen) van een gebouw. Het gaat hier dus niet om (groot)onderhoud. Onderhoud is niet levensduurverlengend, maar dient om het actief gedurende zijn levensduur in goede staat te houden. 
• Lineaire afschrijvingssystematiek
  • Methode om de rente en afschrijvingslasten van een investering toe te rekenen. Kenmerkend voor deze methode is dat afschrijving gedurende de begrote levensduur gelijk blijft, maar dat door de rentetoerekening over de boekwaarde (aanschafprijs minus afschrijving) de lasten in totaliteit jaarlijks dalen.
• Loon- en prijscompensatie
  • Beschikbaar gesteld budget om loon en prijsstijgingen op te kunnen vangen.
• Meerjarenraming
  • Zie perspectief.
• Netto budget/lasten
  • De lasten na aftrek van de baten die worden afgedekt vanuit de algemene (dekkings)middelen (zie toelichting algemene dekkingsmiddelen).
• Overhead(skosten)
  • Het geheel van functies gericht op de sturing en ondersteuning van de medewerkers in het primaire proces. Hiertoe behoren ook de systemen en aanverwante lasten die deze functies ondersteunen.
• Perspectief
  • Het financiële huishoudboekje van de gemeente voor een periode van vier jaar.
• Programmabegroting
  • De programmabegroting geeft een overzicht van de begrote baten en lasten van de gemeente. In de programmabegroting staat per beleidsprogramma vermeld wat het college/raad wil bereiken, wat zij daarvoor gaan doen en wat het mag kosten.
• Programmarekening
  • Na afloop van het jaar stelt het college de programmarekening (dit wordt de jaarrekening genoemd) samen en biedt deze ter besluitvorming aan de raad. In de jaarrekening staat vermeld in hoeverre de plannen zijn gerealiseerd; wat daarvoor is gedaan en wat het heeft gekost.
• Renovatie
  • Renovatie of renoveren is herstellen en wanneer nodig gedeeltelijk vernieuwen van een investeringsgoed, waardoor het beter bruikbaar wordt naar de huidige maatstaven en normen. 
• Restwaarde van een investering
  • De restwaarde is de schatting, tegen het prijspeil van het moment van ingebruikname, van de opbrengst die na de gebruiksduur nog gerealiseerd kan worden, verminderd met de te maken kosten voor verwijdering of vernietiging van (delen van) het actief. 
• Routine investeringen 
  • Dit zijn investeringen ter vervanging van bestaande activa met als doel de bedrijfsvoering op het huidige peil te houden. Het betreft voornamelijk investeringen in automatisering, meubilair, huisvesting, voertuigen en materieel. 
• Specifieke uitkering
  • Bij specifieke uitkeringen gaat het om geld dat gemeenten van het Rijk ontvangen en moeten besteden aan bepaalde taken (medebewindstaken). Het Rijk heeft het geld dus geoormerkt. Gemeenten moeten bij het Rijk verantwoorden hoe ze het geld hebben besteed.
• Stelsel van baten en lasten
  • In het stelsel van baten en lasten worden uitgaven en inkomsten toegerekend aan de jaren waarop de bijbehorende prestaties betrekking hebben. Dit betekent dat - als er bijvoorbeeld een congres is georganiseerd aan het einde van het jaar - de lasten op dat jaar worden geboekt; ook als de rekening pas in het volgende kalenderjaar binnenkomt en wordt betaald. Dit betekent ook dat uitgaven voor investeringen in bijvoorbeeld een gebouw dat x jaar meegaat niet ten laste komen van het jaar waarin de rekeningen zijn betaald, maar worden gespreid over de jaren waarin het gebouw wordt gebruikt. Achterliggend idee hierbij is dat de gebruiker betaalt en er een relatie kan worden gelegd met geleverde prestaties. Door uitgaven en inkomsten toe te rekenen aan de jaren waarop ze betrekking hebben, wordt het inzicht in de kosten van taakvelden en programma’s bevorderd.
• Schattingswijziging van een investering
  • Een wijziging (door nieuwe inzichten) van een verwachte toekomstige gebruiksduur.
• Single information Single audit (SiSa)
  • Systematiek voor het verantwoorden van onder andere specifieke uitkeringen tussen overheidsinstanties.
• Social Return on Investment (SROI)
  • Methodiek om het maatschappelijke rendement van een investering in beeld te brengen.
• Stelselwijziging
  • Een wijziging van de vrij te kiezen waarderings-(activerings-)grondslag.
• Taakmutatie
  • Extra geld uit het gemeentefonds voor de uitvoering van nieuwe en/of bestaande taken.
• Uitbreidingsinvesteringen
  • Investeringen voor de ontwikkeling van nieuwe activiteiten of expansie van de huidige activiteiten. Bijvoorbeeld, uitbreiding bestaand rioolstelsel, uitbreiding bestaand sportveld.
• Vastgoed
  • Een onroerend goed of een onroerende zaak dat zich kenmerkt door vereniging met de grond. Vastgoed omvat de grond en de opstal. 
• Vastgoed met een bedrijfseconomische functie 
  • Bij vastgoed met een bedrijfseconomische functie gaat het om vastgoed dat door de gemeente wordt aangehouden om bewust winst te realiseren en/of waardestijgingen te realiseren. Bij vastgoed met een bedrijfseconomische functie bestaat de mogelijkheid dat een duurzame waardevermindering moet worden verantwoord.
• Vastgoed met een maatschappelijke functie
  • Maatschappelijk vastgoed is vastgoed:
    • waarin maatschappelijke diensten aan burgers worden verleend of door burgers zelf worden gecreëerd,
    • waarvan de exploitatie (gedeeltelijk) door publieke middelen mogelijk wordt gemaakt,
    • waarin vraag (burgers) en aanbod (instellingen) fysiek bij elkaar komen en
    • waar iedereen (voor wie het bedoeld is) toegang toe heeft.
• Verbonden partij
  • Een privaat of publiekrechtelijke organisatie waarin de gemeente zowel een bestuurlijk als een financieel belang heeft.
• Vervangingsinvesteringen
  • Investeringen voor de vervanging van een bestaand actief als gevolg van economische veroudering of slijtage. Een bijzondere vervangingsinvestering is een rehabilitatie van een weg. Dit betreft een vervanging op basis van einde levensduur, waarbij groot- en klein onderhoud (economisch) niet meer toereikend is. De weg wordt weer volledig nieuw aangelegd op het oorspronkelijke structurele en functionele niveau, zonder aanpassingen in vormgeving of gebruik. Er is sprake van een nieuw actief met een nieuwe levensduur. Indien de oude weg nog een boekwaarde heeft, dient deze boekwaarde geheel afgeboekt te worden.
• Waarderen
  • De waarde die toegekend wordt aan het geactiveerde kapitaalgoed c.q. de investering op basis van de verkrijgings- of vervaardigingsprijs. 
• Weerstandsvermogen
  • Het vermogen van de gemeente om financiële tegenvallers (risico’s) op te kunnen vangen.