Jaarrekening 2024

Het is wettelijk verplicht om voor elk programma inzichtelijk te maken wat de ramingen zijn voor en na aanpassingen, alsook de daadwerkelijke resultaten. Dit zorgt voor transparantie en verantwoording in de gemeentelijke financiën. De tabellen die dit weergeven, en de analyse van de bijgestelde begroting voor 2024 in vergelijking met de daadwerkelijke cijfers van 2024, zijn te vinden bij onderdeel 4 van de jaarrekening.

Het resultaat van Treasury bestaat uit het saldo van de rentekosten, rentebaten en ontvangen dividend. In de paragraaf Financiering zijn deze toegelicht.

Gemeenten heffen onroerendezaakbelastingen (OZB) om een deel van hun taken te bekostigen. Deze belastingen vormen de grootste bron van eigen inkomsten voor de gemeente en maken gemiddeld ongeveer negen procent van de totale gemeentelijke inkomsten uit. In de paragraaf Lokale heffingen is een toelichting opgenomen op de onroerendezaakbelastingen.

Onder de baten en lasten van overige belastingen zijn opgenomen de parkeerbelasting en roerende zaakbelasting. Meer informatie over deze belastingen is opgenomen in de paragraaf Lokale heffingen.

De algemene uitkering is de belangrijkste inkomstenbron voor gemeenten. De raad is op de hoogte gebracht van ontwikkelingen over de omvang van de algemene uitkering via raadsinformatiebrieven. De laatste raadsinformatiebrief had betrekking op de decembercirculaire 2024 en de uitkomsten voor 2024 daarvan zijn verwerkt in de jaarrekening 2024.

• Voor onvoorziene ontwikkelingen was voor het jaar 2024 een post onvoorzien opgenomen van € 130.000. Via de tweede bestuursrapportage 2024 is dit budget toegevoegd aan het begrotingsresultaat 2024.
• Het onderdeel overige baten en lasten omvat diverse kostenposten, waaronder de kosten van voormalig personeel.

Bij dit onderdeel is verantwoord de verschuldigde vennootschapsbelasting voor afval en bouwgronden in exploitatie.

Onder overhead vallen alle kosten die samenhangen met de sturing en ondersteuning van medewerkers in het primaire proces. Het omvat een breed scala aan functies, van leidinggevenden en financiële controle tot juridische zaken en facilitaire diensten

Hieronder vallen:

• leidinggevenden primair proces (hiërarchisch), die personele verantwoordelijkheden hebben zoals het voeren van functioneringsgesprekken;
• financiën, toezicht en controle gericht op de eigen organisatie, waaronder planning & control, verantwoording en auditing;
• personeel en organisatie (P&O/HRM) en organisatie- en formatieadvies;
• inkoop (incl. aanbesteding en contractmanagement);
• interne en externe communicatie inclusief vormgeving, m.u.v. klantcommunicatie over specifieke beleidsterreinen zoals belastingen, wijkteams of vergunningen;
• juridische zaken: juridische medewerkers op een bedrijfsvoeringafdeling of belast met een bedrijfsvoeringstaak;
• bestuurszaken: ambtelijke ondersteuning en beleidsadvisering van de burgemeester en het college van burgemeester en wethouders;
• informatievoorziening en automatisering van systemen voor Personeel, Informatievoorziening, Organisatie, Financiën, Algemene zaken, Communicatie en Huisvesting;
• facilitaire zaken en huisvesting (incl. beveiliging);
• documentaire informatievoorziening (DIV);
• managementondersteuning en secretariaten primair proces;
• leges gemeentearchief. 

Het saldo van overhead is hieronder vermeld. Meer informatie over bedrijfsvoering is opgenomen in de paragraaf Bedrijfsvoering.

Na het vaststellen van de begroting 2024 op 2 november 2023 zijn er diverse raadsbesluiten genomen tot en met eind december 2024. Deze besluiten werken door op het begrotingsresultaat 2024 en de inzet van reserves. Hieronder zijn de effecten vermeld van de raadsbesluiten op de begroting 2024. Hierbij is een specificatie opgenomen per programma.

• De financiële cijfers zijn verantwoord op hoofdlijnen.
• Bij de toelichting op het financiële resultaat zijn de bedragen afgerond op € 1.000. Het kan zijn dat er in één overzicht of tussen overzichten beperkte afrondingsverschillen voorkomen.

Om vast te kunnen stellen dat sprake is van een structureel evenwicht is belangrijk dat inzicht bestaat in welk deel van de baten en lasten incidenteel zijn en welke structureel. Incidentele baten en lasten betreffen die posten die het begroting- en rekeningsaldo incidenteel beïnvloeden. Het gaat om eenmalige zaken en om (meerjarige) projecten of subsidies als deze eveneens het karakter van tijdelijkheid c.q. eindig doel hebben.

De incidentele baten en lasten van 2024 zijn per programma vermeld vanaf € 25.000.

• Om inzicht te krijgen in de financiële positie van de gemeente is het onderscheid tussen structureel en incidenteel van belang.
• Er zijn in het verleden diverse investeringen uitgevoerd zoals het zwembad Mijdrecht en de gemeentewerf in Abcoude waarbij de raad heeft aangegeven om een deel van de structurele afschrijvingskosten te bekostigen via een bestemmingsreserve. Daarnaast is in 2020 besloten om het verkorten van de afschrijvingsduur van onderwijshuisvesting van 60 naar 40 jaar op te vangen via een bestemmingsreserve.
• De structurele toevoegingen en onttrekkingen zijn hieronder vermeld. Daarnaast zijn deze mutaties zichtbaar bij onderdeel 8 'Totaaloverzicht reserves'.

Toelichting:

1. Vanaf 2014 geldt de verplichting dat investeringen met een economisch nut worden geactiveerd en in de loop van een aantal jaren worden afgeschreven. Voor de afschrijvingskosten van een beperkt aantal investeringen geldt dat deze kosten worden verrekend met de bestemmingsreserve 'Diverse afschrijvingslasten'. In 2046 wordt voor de laatste keer deze reserve ingezet.
2. Vanuit de bestemmingsreserve Veenweidebad wordt € 168.000 ingezet om de huisvestingskosten deels te bekostigen. In 2049 wordt voor de laatste keer deze reserve ingezet.
3. Vanuit de bestemmingsreserve Piet Mondriaangebouw wordt € 37.000 ingezet om de huisvestingskosten deels te bekostigen. Dit vindt plaats tot en met 2033.
4. Jaarlijks wordt € 37.000 ingezet om een deel van de huisvestingskosten te bekostigen vanuit de bestemmingsreserve gemeentewerf in Abcoude. Dit vindt plaats tot en met 2045.
5. De bestemmingsreserve clubgebouw skeelerbaan in Baambrugge wordt ingezet om deels de huisvestingskosten te bekostigen. Dit vindt plaats tot en met 2025.
6. Vanaf 2017 is de afschrijvingstermijn van schoolgebouwen aangepast van 60 naar 40 jaar. De kosten van afschrijvingen nemen hierdoor tijdelijk toe. De extra kosten hiervan zijn verrekend via de bestemmingsreserve 'Afschrijvingstermijn schoolgebouwen'. Dit vindt plaats tot en met 2044.
7. In overeenstemming met amendement Structurele bijdrage aan algemene reserve handhaven is € 1.500.000 toegevoegd aan de algemene reserve.

De werkwijze voor het inzetten van reserves in de verantwoording is als volgt:

1. Incidenteel budget en werkelijke kosten:
   • Als de werkelijke kosten lager zijn dan het incidentele budget, wordt het werkelijke bedrag onttrokken aan de reserves en het verschil verhoogt de reserves.
   • Als de werkelijke kosten hoger zijn dan het incidentele budget, wordt het volledige budget onttrokken aan de reserves en het verschil wordt opgenomen in het rekeningresultaat.
2. Verschuiving tussen Kalenderjaren:
   • Voor verschuivingen tussen twee kalenderjaren geldt een minimum van € 25.000.
3. Prognose en Realisatie:
   • Het overzicht geeft aan of de geplande activiteit doorwerkt naar 2025 en volgende jaren.
   • Als de activiteit niet doorwerkt naar 2025 en er is een verschil, kan dit als ‘winst’ worden bestempeld.

Landelijke en lokale kaders

• Het eigen vermogen bestaat uit de reserves en het gerealiseerde resultaat volgend uit het overzicht van baten en lasten.
• Onder reserves worden afgezonderde vermogensbestanddelen verstaan, die al dan niet met het oog op het realiseren van een vooraf bepaald doel zijn gevormd.
• Reserveren is een vorm van sparen:

• • Om later een (grote) investering te doen;
  • Voor moeilijke tijden (vet op de botten);
  • Om risico's op te vangen;
  • Voor incidentele of onverwachte kosten.
• In de financiële verslagleggingregels (artikel 43 van de BBV) is aangegeven dat de reserves worden onderscheiden in de algemene reserve en bestemmingsreserves.
• In de raadsvergadering van september 2024 is de Nota reserves en voorzieningen 2024 vastgesteld. De uitgangspunten van deze nota zijn opgenomen in dit overzicht.

Stand en verloopoverzicht eigen vermogen

De onderstaande tabel toont een overzicht van de ontwikkeling van het eigen vermogen gedurende 2024.

• De algemene reserve is het vrij besteedbare eigen vermogen van de gemeente.
• De reserve vormt een buffer voor financiële tegenvallers en wordt ingezet voor het bekostigen van incidentele kosten.
• Tekorten en overschotten in de jaarrekening worden verrekend met de algemene reserve.
• De recente verhoging van de minimale omvang van de algemene reserve naar € 12 miljoen euro, zoals vastgelegd in de Nota reserves en voorzieningen, toont aan dat de gemeente proactief inspeelt op mogelijke risico’s. Het aanpassen van deze minimale omvang op basis van veranderingen in het totale risicobedrag zorgt ervoor dat de gemeente flexibel kan reageren op financiële veranderingen.

Als de gemeenteraad een bepaalde specifieke bestemming heeft gegeven aan een reserve, dan is er sprake van een bestemmingsreserve. Hieronder is per bestemmingsreserve toegelicht het doel, de looptijd en de gewenste omvang.

Dit betreft het rekeningresultaat 2024 en is toegelicht in de bestuurlijke hoofdlijnen.

Landelijke en lokale kaders

Voorzieningen geven een schatting aan op de balans van voorzienbare lasten in verband met risico’s en verplichtingen die min of meer onzeker zijn. In de financiële verslagleggingregels (BBV) is aangegeven in artikel 44 welke voorzieningen mogelijk zijn:

• verplichtingen en verliezen waarvan de omvang op de balansdatum onzeker is, doch redelijkerwijs te schatten;
• op de balansdatum bestaande risico's ter zake van bepaalde te verwachten verplichtingen of verliezen waarvan de omvang redelijkerwijs is te schatten;
• kosten die in een volgend begrotingsjaar zullen worden gemaakt, mits het maken van die kosten zijn oorsprong mede vindt in het begrotingsjaar of in een voorafgaand begrotingsjaar en de voorziening strekt tot gelijkmatige verdeling van lasten over een aantal begrotingsjaren.

Overige kaders: 

• Tot de voorzieningen worden gerekend van derden verkregen middelen die specifiek besteed moeten worden zoals riool- en afvalstoffenheffing.
• Voorzieningen dienen naar beste schatting dekkend te zijn voor de aangegane verplichtingen en risico’s. Zij mogen niet groter of kleiner zijn dan de geschatte omvang van verplichtingen en risico’s. Dit houdt in dat een voorziening nooit een tekort mag hebben.
• De omvang van de voorzieningen is zichtbaar in de balans. Hierop zijn twee uitzonderingen, te weten, de voorziening dubieuze debiteuren en de voorziening verlieslatende grondexploitaties. Beide worden als correctiepost in mindering gebracht van het betreffende onderwerp.
• In de raadsvergadering van september 2024 is de Nota reserves en voorzieningen 2024 vastgesteld. De uitgangspunten van deze nota zijn opgenomen in dit overzicht.

Stand en verloopoverzicht voorzieningen

De onderstaande tabel toont een overzicht van de ontwikkeling van de voorzieningen gedurende 2024.

[1] De vrijval is te danken aan dat onder meer de kosten van planschade lager zijn uitgevallen dan verwacht.

In dit onderdeel van de jaarrekening is opgenomen de voortgang van de investeringsbudgetten die door de raad beschikbaar zijn gesteld voor 2024 en de voorgaande jaren. Onder investeringen verstaan we het vastleggen van vermogen in objecten met een nut dat zich over meerdere jaren uitstrekt. Deze investeringen zijn op de balans verantwoord, en de daaruit voortvloeiende lasten, zoals onderhoud, afschrijvingen, toegerekende rente en verzekeringen, vallen onder de jaarlijkse exploitatielasten.

Landelijk is bepaald dat in de jaarrekening een overzicht wordt opgenomen met daarin de baten en lasten per taakveld en de wijze waarop deze zijn verdeeld over de programma's. Deze taakvelden gelden voor alle gemeenten en hierdoor ontstaat vergelijkbaarheid tussen alle gemeenten. 

Gemeenten nemen landelijke beleidsindicatoren op in hun begroting en jaarverslag. Deze indicatoren bestrijken een breed scala aan onderwerpen, variërend van criminaliteit en afvalverwerking tot bijstandsuitkeringen en nieuwbouwprojecten. De data zijn afkomstig uit verschillende bronnen, zoals gemeenten, burger- en ondernemerspeilingen, het CBS, COELO, DUO, GGD, Kadaster, de Kamer van Koophandel, de Kiesraad, NOC*NSF, Logius, het RIVM en Veiligheid.nl. De gegevens zijn beschikbaar op de website Waarstaatjegemeente.nl, die regelmatig wordt bijgewerkt met nieuwe informatie.