Paragrafen

Het doel van deze paragraaf is om de gemeenteraad, de inwoners en de provincie inzicht te geven in de ontwikkeling van de gemeentelijke belastingen en heffingen.

• Lokale heffingen hebben als doel middelen te verwerven waarmee de gemeente uitgaven kan doen om gemeentelijke taken uit te voeren. Ze vormen daarmee een belangrijke bron van inkomsten voor de gemeente. De lokale lasten worden vooral door inwoners maar ook door bedrijven opgebracht.
• De invoering, wijziging of intrekking van een lokale heffing vindt plaats via een door de gemeenteraad vast te stellen verordening.
• De lokale heffingen bestaan uit gemeentelijke belastingen, rechten en retributies.
  • Gemeentelijke belastingen kunnen worden onderscheiden in heffingen waarvan de besteding ongebonden dan wel gebonden is. Ongebonden lokale heffingen, zoals de onroerendzaakbelasting (OZB) en forensenbelasting, rekenen we tot de algemene dekkingsmiddelen, omdat zij niet aan een inhoudelijk begrotingsprogramma zijn gerelateerd. De besteding ervan is niet gebonden aan een bepaalde taak. Gebonden heffingen, zoals de afvalstoffen- en rioolheffing, worden verantwoord op het betreffende programma en worden niet tot de algemene dekkingsmiddelen gerekend. Hiervoor geldt het uitgangspunt dat ze kostendekkend zijn.
  • Rechten en retributies zijn vergoedingen voor door de gemeente verrichte diensten. De kosten van de gemeentelijke dienstverlening worden doorberekend in deze rechten en retributies. Het beleid is gericht op een rechtvaardige verdeling van deze kosten.
• De tarieven voor de riool- en afvalstoffenheffingen worden geraamd op basis van het uitgangspunt dat wordt gestreefd naar 100 procent kostendekking.
• De voor 2026 geldende tarieven voor de overige belastingen en rechten stijgen met een inflatiecorrectie van 2,8 procent uiteraard met uitzondering van die tarieven, die het Rijk heeft vastgesteld of gemaximeerd. De overige uitzonderingen worden toegelicht in het voorstel tot vaststelling van de belasting- en legesverordeningen 2026. Hiermee wordt de beslisboom van het coalitieakkoord gevolgd.

Algemeen

De onroerendezaakbelasting (OZB) is een algemene heffing, die wordt bepaald aan de hand van de in de begroting vastgestelde opbrengst en de WOZ-waarden van de objecten in de gemeente. In de begroting geven we aan hoeveel opbrengst we via de OZB willen binnenhalen voor het jaar 2026. Deze begrote opbrengst wordt vermenigvuldigd met een vastgestelde indexatie om de inflatie te verwerken. Vervolgens vindt een correctie plaats op basis van het aantal WOZ-objecten in de gemeente (peildatum 1 januari 2025 voor de begroting 2026).

Het tarief wordt vervolgens bepaald door de gewenste opbrengst te delen door de totale WOZ-waarde. Dit betekent bij een stijging van de WOZ-waarde een lager tarief en bij daling van de WOZ-waarde een hoger tarief wordt vastgesteld. Als de opbrengst achteraf hoger blijkt te zijn dan waar mee gerekend was, dan levert dit eenmalig een voordeel op, maar het jaar er na vindt een neerwaartse bijstelling van het tarief plaats. Deze werkwijze geldt voor zowel woningen als niet-woningen.

Berekening opbrengst woningen en indicatie tarief

Onroerendezaakbelasting voor woningen en de relatie met de algemene uitkering

Alle gemeenten ontvangen van het Rijk een algemene uitkering uit het gemeentefonds. Dit is de belangrijkste inkomstenpost voor iedere gemeente. De hoogte van de rijksbijdrage bestaat uit een genormeerd kosten georiënteerd bestanddeel waarvan de genormeerde OZB-inkomsten worden afgetrokken. Het kosten georiënteerde bestanddeel wordt bepaald door verschillende variabelen; aantal inwoners en woningen, leeftijdsopbouw, aantal bijstandontvangers, centrumfunctie, etc.

Het genormeerde OZB-inkomsten bestanddeel wordt bepaald door een genormeerd landelijk uniform rekentarief over de WOZ-waarden in de gemeente. De aftrekpost voor 2026 van woningen is 8,4 miljoen euro. Het tarief is voor alle gemeenten gelijk. Verschillen tussen gemeenten in de OZB-aftrekpost worden daardoor alleen bepaald door verschillen in de waarden van onroerende zaken. De tarieven die de gemeenten werkelijk in rekening brengen bij de gebruikers en eigenaren van onroerende zaken spelen hierbij geen enkele rol. Dit betekent dat wanneer een gemeente het OZB-tarief verhoogt of verlaagt dat geen gevolgen voor de algemene uitkering uit het gemeentefonds heeft. Alleen als de waarde verandert, door hertaxatie of door nieuwbouw of sloop, verandert de algemene uitkering.

Onroerendezaakbelasting voor woningen in vergelijking met omliggende gemeenten

De grafiek hieronder toont de onroerendezaakbelastingtarieven voor woningen in 2025, vergeleken met die in omliggende gemeenten in de provincie Utrecht, gebruikmakend van de 'Atlas van de lokale lasten 2025'. Deze atlas is opgesteld door een onafhankelijk onderzoeksinstituut verbonden aan de Rijksuniversiteit Groningen. De 'Atlas van de lokale lasten 2026' zal in het voorjaar van 2026 verschijnen, en de bevindingen zullen worden meegenomen in de volgende begroting.

Berekening opbrengst niet-woningen en indicatie tarief

Onroerendezaakbelasting voor niet-woningen en de relatie met de algemene uitkering

Alle gemeenten ontvangen van het Rijk een algemene uitkering uit het gemeentefonds. Dit is de belangrijkste inkomstenpost voor iedere gemeente. De hoogte van de rijksbijdrage bestaat uit een genormeerd kosten georiënteerd bestanddeel waarvan de genormeerde OZB-inkomsten worden afgetrokken. Het kosten georiënteerde bestanddeel wordt bepaald door verschillende variabelen; aantal inwoners en woningen, leeftijdsopbouw, aantal bijstandontvangers, centrumfunctie, etc.

Het genormeerde OZB-inkomsten bestanddeel wordt bepaald door een genormeerd landelijk uniform rekentarief over de WOZ-waarden in de gemeente. De aftrekpost voor 2026 van niet-woningen is 4,3 miljoen euro. Het tarief is voor alle gemeenten gelijk. Verschillen tussen gemeenten in de OZB-aftrekpost worden daardoor alleen bepaald door verschillen in de waarden van onroerende zaken. De tarieven die de gemeenten werkelijk in rekening brengen bij de gebruikers en eigenaren van onroerende zaken spelen hierbij geen enkele rol. Dit betekent dat wanneer een gemeente het OZB-tarief verhoogt of verlaagt dat geen gevolgen voor de algemene uitkering uit het gemeentefonds heeft. Alleen als de waarde verandert, door hertaxatie of door nieuwbouw of sloop, verandert de algemene uitkering.

Onroerendezaakbelasting voor niet-woningen in vergelijking met omliggende gemeenten

Zowel de eigenaar als de gebruiker van een niet-woning betaalt onroerendezaakbelasting. De afzonderlijke tarieven voor de eigenaar en voor de gebruiker zijn niet erg interessant voor de lastenontwikkeling. Die zeggen namelijk niets over de vraag welk deel de eigenaar of de gebruiker uiteindelijk betaalt. Zo zal de verhuurder van een bedrijfspand de OZB die hij moet betalen zoveel mogelijk doorberekenen in de huur. Daarom zijn de tarieven voor niet-woningen gebundeld weergegeven. Hierbij is gebruik gemaakt van de 'Atlas van de lokale lasten 2025'. Deze atlas is samengesteld door een onafhankelijk onderzoeksinstituut die verbonden is aan de Rijksuniversiteit Groningen. In het voorjaar van 2026 wordt de Atlas van de lokale lasten 2026 uitgebracht. De uitkomsten hiervan nemen we op in de volgende begroting.

Er bestaan twee typen toeristenbelasting: landtoeristenbelasting en watertoeristenbelasting. Voor landtoeristenbelasting zijn er verschillende tarieven voor permanente accommodaties en mobiele kampeeronderkomens. In de provincie Utrecht heft het merendeel van de gemeenten toeristenbelasting. 

In 2025 is gestart met intensivering van controles op naleving van toeristenbelasting. Doel is ontdoken heffingen terug te dringen en gelijk speelveld voor alle ondernemers te waarborgen. 

Landtoeristenbelasting

Naar aanleiding van een verzoek van ondernemers zijn in de Kadernota 2026 de tarieven voor dat jaar al bekendgemaakt. 

Door de veelvormigheid van de toeristenbelasting is het moeilijk in één kaart aan te geven hoe de tarieven variëren tussen gemeenten. De grafiek hieronder toont de kosten van toeristenbelasting per hotelovernachting in 2025 in een gemeente binnen de provincie Utrecht. Hierbij is gebruik gemaakt van de 'Atlas van de lokale lasten 2025'. Deze atlas is samengesteld door een onafhankelijk onderzoeksinstituut die verbonden is aan de Rijksuniversiteit Groningen. In het voorjaar van 2026 wordt de Atlas van de lokale lasten 2026 uitgebracht. De uitkomsten hiervan nemen we op in de volgende begroting.

Watertoeristenbelasting

Ook voor de tarieven van watertoeristenbelasting geldt dat deze op verzoek van de ondernemers al bekend zijn gemaakt in de Kadernota 2026. 

De forensenbelasting is bedoeld om mensen die veel tijd doorbrengen in een gemeente, maar er niet wonen, bij te laten dragen aan de gemeentelijke voorzieningen. Het doel is niet om de kosten van deze voorzieningen rechtstreeks door te berekenen, maar om een bijdrage te leveren aan het algemene niveau van voorzieningen in de gemeente. De inkomsten uit de forensenbelasting zijn over het algemeen laag vergeleken met andere gemeentelijke belastingen. Echter, in gemeenten met veel tweede woningen kan de forensenbelasting een aanzienlijk deel van de begroting uitmaken.

De opbrengsten uit de forensenbelasting zijn in 2024 en 2025 teruggelopen. Dit als gevolg van het koppelen van het tarief voor de OZB woningen aan de forensenbelasting. Om de opbrengsten weer terug te brengen op het niveau van 2023 wordt voorgesteld om vanaf 2026 een ander tarief te hanteren.

Roerende zaakbelasting betreft een gemeentelijke heffing op verplaatsbare woon- en bedrijfsruimten, zoals woonboten, woonarken en woonwagens. Deze belasting is opgesplitst in twee componenten: de eigenarenbelasting en de gebruikersbelasting. De tarieven die hiervoor gelden zijn gelijk aan die van onroerendezaakbelasting.

De parkeerbelasting betreft het betaald parkeren in Vinkeveen en het verstrekken van vrijstellingen voor 'blauwe zones', welke vijf jaar geldig zijn. In 2025 wordt een piek verwacht door de introductie van een meerjarige vrijstelling. Vanaf dat jaar worden ook leges geheven voor een gehandicaptenparkeerkaart, medische keuringen en de aanleg van parkeerplaatsen.

Uitgangspunten:

• Herijking grondstoffenbeleid 2020 (oktober 2022).
• De afvalstoffenheffing is 100% kostendekkend.
• Vanaf 1 januari 2024 betaalt iedereen in De Ronde Venen afvalstoffenheffing op basis van een kleine of grote restafvalcontainer. Op deze manier beloont de gemeente inwoners als ze afval goed scheiden en zo min mogelijk restafval aanbieden.
• Via de voorziening afvalstoffenheffing worden incidentele tegenvallers in de kosten en de opbrengsten van afval opgevangen zonder dat er tariefsaanpassingen nodig zijn. Zie voor de ontwikkeling van deze voorziening de 'Financiële begroting' bij het onderdeel 06 | De stand en het verloop van voorzieningen.

Uitgangspunten:

• Water- en Rioleringsplan De Ronde Venen 2023 - 2027.
• De rioolheffing is 100% kostendekkend.
• De rioolheffing wordt geheven van eigenaren van woningen en niet-woningen.
• De verordening op de heffing en invordering rioolheffing is zo opgebouwd dat alle eigenaren van panden met een WOZ-waarde hoger dan € 30.000 rioolheffing moeten betalen om de gemeentelijke watertaken te kunnen bekostigen. Deze watertaken zijn het inzamelen van afvalwater, verwerken van hemelwater en het treffen van maatregelen om structureel grondwateroverlast te voorkomen. Dus het gaat niet alleen om het object maar over de waterhuishouding binnen de gehele gemeente.
• Bij een waterverbruik boven de 300 kuub ontvangt de gebruiker een aanslag voor het meerverbruik.
• Via de voorziening rioolheffing worden incidentele tegenvallers in de kosten en de opbrengsten van riool opgevangen zonder dat er tariefsaanpassingen nodig zijn. Zie voor de ontwikkeling van deze voorziening de 'Financiële begroting' bij het onderdeel 06 | De stand en het verloop van voorzieningen.

Leges zijn retributies voor diensten die door de gemeente worden verleend, zoals de behandeling van vergunningaanvragen of het verstrekken van documenten. Gemeenten mogen met leges alleen de gemaakte kosten dekken; winst maken is niet toegestaan. De opbrengsten uit leges dienen om kwaliteit, personeel, huisvesting en materiaalkosten van gemeentelijke dienstverlening te bekostigen.

Bouwen en wonen

De leges voor bouwen en wonen dekken de kosten van gemeentelijke dienstverlening bij omgevingsvergunningen en andere fysieke leefomgevingstaken. De uiteindelijke opbrengst kan sterk variëren door:

• Aantal aanvragen omgevingsvergunningen en bouwmeldingen.
• Omvang en complexiteit van projecten.
• Bouwen op locaties in eigendom van derden, wat pieken en dalen veroorzaakt.
• Economische conjunctuur en regionale bouwactiviteit

Dit onderdeel staat in de top 5 van financiële risico’s binnen programma 1 | Wonen.

Burgerzaken

Voor de uitgifte van een paspoort, rijbewijs of identiteitskaart worden leges geheven. De tarieven voor akten van de burgerlijke stand, reisdocumenten, rijbewijzen en de verklaring omtrent het gedrag worden door het Rijk vastgesteld. In de schattingen wordt ervan uitgegaan dat burgers elke tien jaar een paspoort en elke vijf jaar een rijbewijs aanvragen.

Overige leges

In het onderdeel overige leges zijn de volgende vergoedingen opgenomen:

• Vergunningen op grond van de Algemene Plaatselijke Verordening (APV).
• Kabels- en leidingenvergunningen.
• Gehandicaptenparkeerkaart.
• Toezicht op kinderopvang.

Deze leges vormen een bron van inkomsten voor de gemeente ter dekking van de uitvoeringskosten en kennen minder grote schommelingen.

Er zijn drie gemeentelijke begraafplaatsen: aan de Bijdorplaan in Abcoude, aan de Rijksstraatweg in Baambrugge en aan de Ringdijk in Wilnis. Voor het gebruik van de begraafplaats en de diensten die de gemeente verleent bij een begrafenis, worden heffingen in rekening gebracht. Alle tarieven en voorwaarden zijn vastgelegd in de Verordening op de heffing en invordering van lijkbezorgingsrechten.

De BIZ-bijdrage geldt voor de periode 2025 tot en met 2029. Het totaal van de jaarlijks te ontvangen BIZ-heffing, minus de perceptiekosten, wordt als subsidie toegekend aan Stichting Koopcentrum Mijdrecht. voor de uitvoering van de jaarlijkse activiteiten.

Marktgeld is de retributie voor het gebruik van standplaatsen op wekelijkse markten. De gemeente brengt deze heffing in rekening om de kosten van organisatie, toezicht, onderhoud en faciliteiten te dekken. De tarieven zijn vastgelegd in de Verordening op de heffing en invordering van marktgelden.

De tabel hieronder toont de ontwikkeling van de gemeentelijke woonlasten 2024 tot en met 2025 voor meerpersoonshuishoudens met een grote restafvalcontainer. De onroerendezaakbelasting (OZB), rioolheffing en afvalstoffenheffing samen bepalen de gemeentelijke woonlasten voor deze huishoudens. Een indicatie van de lokale heffingen voor 2026 is opgenomen in de Bestuurlijke hoofdlijnen.

Tussen 2023 en 2024 stegen de totale woonlasten met 34 euro, tussen 2024 en 2025 met 98 euro. In 2024 lagen de woonlasten onder het provinciale én landelijke gemiddelde. In 2025 zitten we nog steeds onder het provinciale gemiddelde, maar boven het landelijke gemiddelde.

Ontwikkeling woonlasten 2023 - 2025 voor inwoners in hele euro's
		2023	2024	2025
	OZB-lasten bij gemiddelde WOZ-waarde	382	376	456
	Afvalstoffenheffing (240 liter container)	358	378	388
	Rioolheffing	216	235	244
Totale woonlasten voor een gezin bij een gemiddelde WOZ-waarde van een koopwoning		956	990	1.088
Gemiddelde woonlasten in de provincie Utrecht (Bron: COELO)		1.019	1.093	1.173
Landelijk gemiddelde (Bron: meicirculaire 2023, 2024 en 2025)		942	994	1.052

Toelichting:

• De gemiddelde WOZ-waarde bedraagt 598.000 euro voor 2023, 605.000 euro voor 2024 en 627.000 euro voor 2025
• Hoewel een stijging van 4,2 procent werd verwacht, daalde de OZB in 2024 met 6 euro. Dit komt doordat de gemiddelde WOZ-waarde minder steeg dan vooraf ingeschat. 
• Als in dit voorbeeld in 2024 en 2025 was gekozen voor een kleine restafvalcontainer in plaats van een grote restafvalcontainer dan waren de lokale heffingen 100 euro lager.

Lokale heffingen die direct voor rekening van ondernemers komen:

• Onroerendezaakbelasting niet-woningen.
• Riool- en waterzorgheffing.
• Afvalstoffenheffing.
• Marktgelden.
• Bedrijveninvesteringszone (BIZ)-bijdrage.

Heffingen die via ondernemers worden geïnd, maar niet ten laste van hen komen zijn de land- en watertoeristenbelasting.

Ondernemers worden ingedeeld naar winkel, kantoor, hotel, agrarisch bedrijf, groothandel en productiebedrijf. Door de variatie in ondernemers ontstaan verschillen in de gemiddelde WOZ-waarden, waterverbruik en afval. Hierdoor is er geen benchmark beschikbaar op landelijk en gemeentelijk niveau. De onroerendezaakbelasting voor niet-woningen is de grootste lokale last voor ondernemers. Vergeleken met omliggende gemeenten hanteert De Ronde Venen een OZB-tarief dat lager ligt dan het regionale gemiddelde.

Inwoners met een laag inkomen kunnen in aanmerking komen voor kwijtschelding van gemeentelijke belastingen, waardoor zij deze niet of slechts gedeeltelijk hoeven te betalen. Voor het jaar 2026 is er 155.000 euro gereserveerd voor kwijtscheldingen. Deze uitgaven zijn onderdeel van het gemeentelijke minimabeleid.

Landelijk is bepaald dat in de paragraaf 'Weerstandsvermogen en risicobeheersing' kengetallen worden opgenomen. De kengetallen zijn getallen die de verhouding uitdrukken tussen bepaalde onderdelen van de begroting of de balans en helpen bij de beoordeling van de financiële positie. Deze kengetallen hebben geen functie als normeringsinstrument, maar zijn juist bedoeld om de gemeentelijke financiële positie voor raadsleden inzichtelijker te maken en de onderlinge vergelijkbaarheid tussen gemeenten te vergroten. Deze kengetallen zijn opgenomen in het 'financieel dashboard' in het onderdeel Bestuurlijke hoofdlijnen.

In deze paragraaf worden de berekeningen van de weerstandsratio en de financiële risico’s gepresenteerd:

• Weerstandsratio = weerstandscapaciteit ÷ risico’s
• Landelijk geldt: een ratio hoger dan 2 wordt bestempeld als “uitstekend”

Voor 2026 bedraagt de weerstandscapaciteit 36,8 miljoen euro en de risico’s 11,0 miljoen euro. Daarmee komt de ratio uit op 3,3, wat de uitstekende financiële buffer bevestigt.

Het weerstandsvermogen wordt uitgedrukt in een ratio van de weerstandscapaciteit en de risico's. Een ratio hoger dan 2 wordt landelijk bestempeld als 'uitstekend'.

Definities:

• Weerstandscapaciteit
  • De middelen en mogelijkheden waarover de gemeente beschikt om onverwachte kosten te dekken die niet in de begroting zijn opgenomen.
• Risico's:
  • Een risico is de kans op een belangrijke gebeurtenis, positief of negatief, die niet in de begroting is opgenomen. Beleidswensen worden niet als risico's beschouwd.

De berekening van het weerstandsvermogen is hieronder opgenomen.

Het onderstaande overzicht toont welke financiële middelen de gemeente De Ronde Venen beschikbaar heeft om in de periode 2024–2029 onverwachte uitgaven op te vangen.

Toelichting:

1. De begrotings- en rekeningresultaten van de jaren 2024 - 2029 maken onderdeel uit van de weerstandscapaciteit.
2. Dit betreft een budget om onvoorziene uitgaven op te vangen.
3. De algemene reserve is het niet-bestemde deel van het eigen vermogen van de gemeente. Deze reserve speelt een belangrijke rol in de weerstandscapaciteit van de gemeente. 
4. De onbenutte belastingruimte is hoofdzakelijk te vinden bij de onroerendezaakbelasting, omdat kostendekkende tarieven het uitgangspunt is bij de rioolheffing en afvalstoffenheffing. De onbenutte belastingcapaciteit is afgeleid uit de norm die het Ministerie van Binnenlandse Zaken hanteert voor het aanvragen van financiële steun.
5. De stille reserves worden gevormd door de voorraden grond waarvan de taxatiewaarde hoger ligt dan de boekwaarde. Deze reserves zijn van betekenis in relatie tot het balanstotaal, dan wel de financiële positie. De omvang van de stille reserves bedraagt per 1 januari 2025 4.014.000 euro. Naast de voorraden grond bezit de gemeente aandelen van BNG Bank en Vitens. Doordat de aandelen van deze partijen in het bezit zijn van het Rijk, provincies en gemeenten is hiervoor geen ‘markt’. Hierdoor wordt volstaan met een melding in deze paragraaf.

Deze paragraaf geeft inzicht in het beheer en onderhoud van de kapitaalgoederen in de gemeente De Ronde Venen. Het gaat hierbij om de objecten in de openbare ruimte, de riolering en het gemeentelijke vastgoed.

Beleidsmatige afspraken:

• Het wegenbeheerplan 2023 - 2027 is in december 2022 door de raad vastgesteld. Dit beheerplan is opgesteld op basis van assetmanagement en is de leidraad voor het wegenbeheer in deze periode.
• Jaarlijks wordt er een risicoanalyse opgesteld om de (nieuwe) prioritering voor het wegenonderhoud te bepalen.
• Onder het onderdeel wegen vallen ook de civieltechnische kunstwerken. Hiervoor is in juli 2025 het beheerplan civiele kunstwerken 2026 - 2030 door de raad vastgesteld.
• Het beheerplan (verduurzaming) openbare verlichting 2024 - 2030 is in februari 2024 door de raad vastgesteld.

Voor wegen staan in 2026 de volgende projecten gepland:

• Reconstructie deel Veldweg;
• Reconstructie 2e Velddwarsweg;
• Reconstructie Dukaton;
• Reconstructie Burgemeester Padmosweg;
• Voorbereiden Botholsedwarsweg;
• Voorbereiden Cliffordweg;
• Voorbereiden Mijdrechtsedwarsweg t.h.v. Kreekpark;
• Voorbereiden Baambrugse Zuwe.

Voor kunstwerken staan in 2026 de volgende projecten gepland:

• Nellesteinsebrug (beweegbare brug), uitvoering 2025 - 2026;
• Voetangel (beweegbare brug), uitvoering 2025 - 2026;
• Stokkelaarsbrug (beweegbare brug), uitvoering 2025 - 2026;
• Heulbrug (beweegbare brug), uitvoering 2025 - 2026;
• Diverse vaste betonnen en houten bruggen.

Voor de openbare verlichting gaan we in 2026 circa 400 masten en circa 800 armaturen vervangen.

De exploitatiekosten van wegen, kunstwerken en openbare verlichting zijn opgenomen in programma 1 | Wonen. Daarnaast zijn er diverse geplande investeringen, die zijn opgenomen in de financiële begroting bij onderdeel 08 | Overzicht nieuwe investeringen.

Een goede riolering draagt bij aan de bescherming van de volksgezondheid, het milieu en het tegengaan van wateroverlast. Met het gemeentelijk water en rioleringsplan (geactualiseerd en vastgesteld bij raadsbesluit van 26 januari 2023) geeft de gemeente aan hoe zij op een doelmatige manier omgaat met de zorgplichten voor stedelijk afvalwater, hemelwater en grondwater.

Het onderhoud van het gemeentelijk rioolstelsel omvat onder meer het reinigen, ontstoppen en repareren van riolen, dagelijks beheer van rioolgemalen en het vegen van straten. In 2026 worden de acties uit het gemeentelijk water en rioleringsplan (WRP) opgepakt. Deze acties zijn het vervangen /renoveren van de riolering n.a.v. inspecties en indien mogelijk het treffen van klimaatadaptieve maatregelen.

In programma 1 | Wonen, zijn de jaarlijkse kosten en baten van de riolering weergegeven. Een gedetailleerde specificatie hiervan vindt u in de paragraaf 'Lokale heffingen'. Zoals blijkt uit de paragraaf Lokale heffingen zijn de tarieven van rioolheffing kostendekkend.

Daarnaast zijn er diverse geplande investeringen, die zijn opgenomen in de financiële begroting bij onderdeel 08 | Overzicht nieuwe investeringen.

Water is van grote betekenis voor maatschappij, mens en milieu. Om "droge voeten" te houden is het van belang dat de gemeente haar watergangen goed beheert. Dit betekent dat de watergangen tijdig gebaggerd en geschoond moet worden. Daarnaast moet de gemeente de oevers in stand houden. Het waterschap stelt door middel van haar Keur eisen aan de watergangen. De gemeente heeft ontvangstplicht voor de vrijgekomen bagger en maaisel. Het huidige beleid beperkt zich op calamiteitenonderhoud van beschoeiingen en baggeren. Op 30 oktober 2025 heeft de gemeenteraad het Beheerplan Oppervlaktewater en Oeverconstructies 2026 – 2030 vastgesteld.

Voor de beschoeiingen verhelpen we de ernstige gebreken. De watergangen schonen we van vegetatie. Daarnaast verwerken we de vrijgekomen bagger, conform de wettelijke ontvangstplicht.

De kosten voor onderhoud van watergangen zijn opgenomen in programma 1 | Wonen.

In 2023 is gestart met het verbeteren van de kwaliteit van het groenonderhoud met als resultaat een kwaliteitsniveau B in 2026. Jaarlijks meten we de kwaliteit aan de hand van een groenschouw. Om de vervangingsopgave voor groen goed in beeld te krijgen, voeren we een groeninspectie uit. Bij het vervangen van groen is er aandacht voor de biodiversiteit. Het vervangen van verouderde groenvakken is nodig om de kwaliteit van het groenonderhoud te verbeteren.

De gemeente is verantwoordelijk voor het in stand houden van het openbaar groen, zodat dit veilig, heel en schoon is en voldoet aan de beoogde functies, zoals sierwaarde, afscherming of gebruik.

• Het onderhoud wordt geïntensiveerd om in 2026 het gewenste kwaliteitsniveau B te bereiken.
• Binnen het bomenbeheer geven we uitvoering aan het bomenvervangingsplan. Bomen die vanwege slechte conditie of hoge leeftijd geen toekomst meer hebben, worden vervangen.
• Op basis van de groeninspectie sturen we ook op de vervangingsopgave van plantvakken.

De kosten voor onderhoud van openbaar groen zijn opgenomen in programma 1 | Wonen.

In 2023 is het Integraal Vastgoedbeheerplan 2023 - 2027 vastgesteld en is hiervoor budget beschikbaar gesteld. Verduurzaming is hierin opgenomen en wordt planmatig en gelijktijdig met het onderhoud op een natuurlijk moment opgepakt. Dit vastgoedbeheerplan vormt het beleid voor de komende jaren.

De gemeentelijke vastgoedportefeuille bestaat uit kantoorgebouwen, onderwijshuisvesting/gymzalen, Veenweidebad, maatschappelijk vastgoed en gebouwen/gronden die te koop staan of komen. Deze laatste categorie is toegelicht in de paragraaf Grondbeleid, bij het onderdeel Gronden die niet voor de publieke taak bestemd zijn. In 2026 wordt uitvoering gegeven aan het vastgoedbeheerplan en het integraal huisvestingsplan onderwijs (IHP).

In de verschillende programma's staan toevoegingen aan de onderhoudsvoorziening "Onderhoud gemeentelijk vastgoed". Deze voorziening is toegelicht in de financiële begroting bij onderdeel 07 | De stand en het verloop van voorzieningen. Naast deze toevoeging aan de voorziening zijn voor verschillende gebouwen budgetten opgenomen voor regulier contractonderhoud, verzekeringen, energie en belastingen.

Het doel van deze paragraaf is om raadsleden, inwoners en provincie inzicht te geven in de financieringsontwikkeling van de gemeente. 

Belangrijkste resultaten:

• Nieuwe geldleningen: € 98 miljoen (2025 – 2029), hoofdzakelijk nodig om investeringsfacturen te betalen.
• Renteverwachting: 3,5 % op deze nieuwe leningen.
• Ingecalculeerd renterisico: € 0,3 miljoen als buffer tegen mogelijke rentestijgingen, opgenomen in de risico-inventarisatie van Programma 5 | Financiën.
• Nationale normen: zowel de kasgeldlimiet als de renterisiconorm worden volledig nageleefd.

Landelijke en lokale kaders voor financiering

• Het uitvoeren van het financieringsbeleid vindt plaats binnen de landelijke kaders zoals gesteld in de Wet financiering decentrale overheden, de Wet houdbare overheidsfinanciën en de regeling schatkistbankieren voor decentrale overheden.
• De aanvullende regels vanuit het lokale Treasurystatuut zijn medebepalend voor het uitvoeren van het financieringsbeleid.

Doelstelling van het gemeentelijk financieringsbeleid

• Voorzien in de financieringsbehoefte op korte en lange termijn.
• Beheersen van de risico’s die met deze transacties verbonden zijn.
• Zoveel mogelijk beperken van de rentekosten van de leningen.

Risicobeheersingsmaategelen

De gemeente De Ronde Venen moet voldoen aan twee landelijke risicobeheersingsnormen:

• Kasgeldlimiet: maximale stand van kortlopende schuld ten opzichte van de begroting.
• Renterisiconorm: maximum toegestane renterisico voor de leningenportefeuille.

• Voor korte financiering (looptijd tot 1 jaar) geldt dat het renterisico aanzienlijk kan zijn, aangezien fluctuaties in de rente bij korte financiering direct een relatief grote invloed hebben op de rentelasten. Dit risico wordt beperkt door een zogenoemde kasgeldlimiet op basis van de wet financiering decentrale overheden. Dit houdt in dat de omvang van de kortlopende schuld maximaal 8,5% van het begrotingstotaal mag zijn.
• Binnen de kasgeldlimiet wordt een deel van de financieringsbehoefte afgedekt uit kortlopende leningen (kasgeldleningen). De kasgeldlimiet wordt optimaal benut vanuit de gedachte dat rente van kortlopend geld, zoals daggeld en kasgeld, lager is dan van langlopende leningen.

• We mogen de kasgeldlimiet in uitzonderlijke situaties voor maximaal twee opeenvolgende kwartalen overschrijden. Zodra een overschrijding plaatsvindt, informeren we onmiddellijk onze toezichthouder: het College van Gedeputeerde Staten van Utrecht.

Een kasstroomoverzicht geeft inzicht in de geldstromen. Deze geldstromen hebben effecten op de omvang van de liquide middelen. Hieronder wordt verstaan het totaal van de kas en banksaldi. De geldstromen 2025 - 2029 zijn hierna vermeld.

Toelichting:

1. Dit betreft de kas en banksaldi per 1 januari van de jaren 2025 tot en met 2029.
2. De operationele activiteiten omvatten onder andere het effect van het begrotingsresultaat, de aanwending van reserves en voorzieningen, en de ontwikkelingen in vorderingen en schulden.
3. Dit betreft de bestedingen aan investeringen.
4. Hierin is opgenomen de aflossingen op de geldleningen en het aantrekken van langlopende leningen.
5. Dit betreft de kas en banksaldi per 31 december van de jaren 2025 tot en met 2029.
6. De kasgeldlimiet is 8,5% van het begrotingstotaal bij aanvang van het begrotingjaar.
7. Voor de jaren 2025 tot en met 2029 blijft het saldo van kas- en bankrekeningen binnen de landelijke kasgeldlimiet van maximaal 8,5% van het begrotingstotaal.

Bij het aantrekken van langlopende leningen moet rekening worden gehouden met de renterisiconorm. Deze norm heeft als doel het toekomstig renterisico te beperken door de aflossingen en renteherzieningen te spreiden. Voorkomen moet worden dat er in enig jaar een te grote concentratie plaatsvindt van aflossingen en renteherzieningen op lopende leningen. Onder renteherzieningen wordt verstaan het bedrag aan leningen waarvan op grond van de leningsvoorwaarden de rente in het lopende kalenderjaar eenzijdig door de tegenpartij kan worden herzien. In de leningenportefeuille zijn er geen contracten met een eenzijdige renteherziening door de geldgever.

Deze berekening toont aan dat wordt voldaan aan de landelijke renterisiconorm.

De grafiek toont de ontwikkeling van de totale leningenportefeuille voor de jaren 2025 tot en met 2029.

In deze cijfers is 98 miljoen euro opgenomen voor de nieuwe geldleningen die we in die periode zullen aantrekken. Deze extra leningen zijn nodig om de facturen van onze investeringsprojecten op tijd te kunnen betalen.

De regeling schatkistbankieren verplicht gemeenten hun overtollige liquide middelen en beleggingen aan te houden bij het ministerie van Financiën. Dit behoudens een drempelbedrag wat bepaald is op 2% van het begrotingstotaal. Dat is voor 2026 € 2.970.000.

Om het dagelijkse kasbeheer te vereenvoudigen mag een gemeente gemiddeld over het hele kwartaal maximaal het drempelbedrag buiten de schatkist aanhouden. Deelname van de decentrale overheden aan schatkistbankieren draagt bij aan een lagere EMU-schuld van de collectieve sector. Dit verlaagt namelijk de externe financieringsbehoefte van het Rijk, waardoor het Rijk minder hoeft te financieren op de markt, hetgeen zich weer vertaalt in een lagere staatsschuld. Daarnaast verwacht het Rijk een verdere vermindering van de beleggingsrisico’s waaraan decentrale overheden worden blootgesteld. De middelen die een gemeente in de schatkist aanhoudt, blijven beschikbaar voor de uitoefening van de publieke taak.

De kosten en baten van rente zijn conform de landelijke verslagleggingsrichtlijnen (BBV) toegewezen aan grondexploitaties en investeringen. Er wordt onderscheid gemaakt tussen een rente- en een treasuryresultaat. Het laatstgenoemde resultaat omvat de opbrengsten uit dividend.

[1] Voor de jaren 2024 - 2028 wordt geen dividend uitgekeerd om daarmee de kosten van verouderde waterleidingen te kunnen opvangen en het verbeteren van de financiële positie van Vitens.

In deze paragraaf is een toelichting opgenomen over de wijze waarop de bedrijfsvoering plaatsvindt voor een goede goede samenwerking met het gemeentebestuur en de samenleving. We faciliteren het bestuur, zodat het beleid wordt uitgevoerd en aansluit bij de behoefte van de inwoner.

We werken continue aan de verbetering van de organisatie. Dit betekent dat er aandacht blijft voor de cultuur en structuur in de organisatie met als doel om het eigenaarschap in de organisatie te vergroten, zodat de politiek-bestuurlijke ambities worden behaald en we elke dag het verschil maken voor onze inwoners, ondernemers en organisaties. We doen dit stap voor stap. We zetten het komende jaar de ontwikkeling van de organisatie voort onder de noemer 'Samen Verder'.

• De organisatie is blijvend in ontwikkeling

De samenleving verandert en wij veranderen mee. Dat betekent dat er elke dag weer iets anders wordt gevraagd van onze collega's. We willen wendbaar zijn en dat betekent dat er kritisch gekeken wordt naar de inrichting van de organisatie. De sturing van de organisatie vraagt onze aandacht. Dit heeft onder andere te maken met (externe) ontwikkelingen die vragen om extra mensen en middelen. Dit brengt uitdagingen met zich mee, zodat we kunnen voldoen aan de politiek-bestuurlijke ambities, zoals het bouwen van voldoende (betaalbare) woningen met aandacht voor de uitvoeringskracht van de organisatie.

• Er is continue aandacht voor de mentale en fysieke gezondheid van onze medewerkers

Onze medewerkers zijn het belangrijkste goed in de organisatie. Zij staan iedere dag klaar om het verschil te maken. Om die reden werken we de komende 2 jaar met een gericht vitaliteitsprogramma aan de mentale en fysieke gezondheid van onze medewerkers. Ook het veiligheidsbewustzijn in de organisatie vergroten we het komende jaar. Dit doen we door een veilige werkomgeving te creëren en onze te certificeren op de veiligheidsladder (Safety Culture Ladder). Met deze inzet van het vitaliteitsprogramma en de certificering op de veiligheidsladder verminderen we het risico op uitval van personeel door bijvoorbeeld ziekte of ongevallen.

Een veilige, schone en toekomstbestendige werkplek is een belangrijke randvoorwaarde voor onze medewerkers. Dit betekent dat er continue aandacht is voor veilig werken. Daarnaast is een schone werkplek cruciaal voor de gezondheid van onze medewerkers. Dit gaat bijvoorbeeld om schone lucht, maar ook om schone werkplekken. We starten met een nieuw schoonmaakcontract. In dit contract is extra aandacht geweest voor de inzet van inwoners met een afstand tot de arbeidsmarkt. Voor een toekomstbestendige huisvesting zetten we de voorbereidingen voor de bouw van een nieuw gemeentehuis voort. Na de uitkomsten van de aanbesteding wordt precies duidelijk welk investeringsbudget nodig is voor de bouw van een nieuw gemeentehuis.

Door de gefaseerde uitbesteding van het ICT-beheer naar een externe partij, vervalt de komende 1 tot 2 jaar het eigen systeem- en netwerkbeheer binnen de gemeente. Dit betekent niet dat we als gemeente geen regie meer hebben op ons ICT-landschap. Het werk verplaatst zich juist naar het voeren van regie op de externe partij en eventuele andere externe partijen. Daarnaast is er blijvend aandacht voor de ontwikkeling van digitalisering in de organisatie. Processen die gedigitaliseerd worden, vragen met enkele regelmaat om nieuwe applicaties of uitbreidingen van applicaties. Ook hiervoor geldt dat deze trajecten goed begeleid moeten worden met de juiste kennis en expertise. Op deze manier kunnen we als organisatie blijven werken aan continue verbetering. Hierbij houden we de dienstverlening richting de inwoners, ondernemers en maatschappelijke organisaties altijd scherp voor ogen.

Informatieveiligheid

De wetgeving rondom informatieveiligheid is in beweging. In 2026 wordt naar verwachting de nieuwe cyberbeveiligingswet aangenomen en krijgt de BIOv1 (baseline informatieveiligheid voor overheden versie 1) een significante update naar BIOv2. De wijzigingen betreffen een forse uitbreiding in maatregelen die een overheidsinstantie moet treffen in zijn organisatie. De belangrijkste wijzigingen zijn: 

1. Meldplicht binnen 24 uur van een incident aan een nieuw op te richten toezichthouder 
2. Opstellen en bijhouden van een businesscontinuiteïtsplan.
3. Niet alleen IT (informatie technologie) valt onder de maatregelen, maar ook OT (operationele technologie).
4. Bestuurlijke verantwoordelijkheid
5. Verplichte trainingen en crisisoefeningen.

Privacy

Op het gebied van privacy gaat de organisatie verder met bewustwording en het uitvoeren van privacy risicoanalyses (DPIAs) op gegevensverwerkingen. Daarnaast wordt een privacy auditplan opgesteld en uitgevoerd in 2026.

Eén van de kerntaken van de provincie is toezicht houden op de uitvoering van wettelijke taken door gemeenten, waterschappen en gemeentelijke regelingen. Dit gebeurt risicogericht, proportioneel, op afstand waar het kan, ingrijpen waar het moet. Het gaat om de volgende beleidsterreinen: Financieel toezicht, Informatiebeheer, Huisvesting vergunninghouders en Omgevingsrecht. De provincie Utrecht publiceert de resultaten van het interbestuurlijk toezicht op internet. De resultaten zijn te vinden op https://www.provincie-utrecht.nl/onderwerpen/alle-onderwerpen/interbestuurlijk-toezicht/.

De concept kadernota rechtmatigheid 2026 is nog niet gepubliceerd op het moment van schrijven. Echter enkele wijzigingen ten opzichte van 2025 zijn al aangekondigd die impact hebben op de rechtmatigheidsverantwoording die wordt afgegeven door het college. Dit betreft het aanpassen van de verantwoordingsgrens van 0 t/m 3% naar 2%. Deze aanpassing gaat worden verwerkt in de normenkader rechtmatigheid, die als separaat raadsbesluit wordt aangeboden aan de raad.

Rechtmatigheid bestaat uit 3 onderdelen:

• Begrotingscriterium

Middels de financiële verordening is geregeld, dat budgetbijstellingen plaatsvinden gedurende het jaar via 2 bestuursrapportages of via los ingediende raadsvoorstellen. Deze kunnen ingediend worden tot december. Daarnaast kent elk budget een budgetbeheerder, een budgethouder en een financieel adviseur, die samen zorgdragen voor de analyses op onrechtmatige overschrijdingen op dat individuele budget. Grote budgetten zoals het budget op de personeelskosten, worden ook maandelijks gemonitord door de directie en concerncontroller. 

• Voorwaardencriterium

Dit betreft het niet rechtmatige inkopen en het niet volgen van de europese aanbestedingsregels. Met het installeren van een eigen centraal inkoopteam en het in gesprek zijn aan de voorkant met budgethouders, dragen we zorg dat we preventief voorkomen dat we onrechtmatige contracten aangaan. 3 maal per jaar controleert de verbijzonderde interne controle middels een spendanalyse (per 31 mei, per 31 augustus en per 31 december) of onrechtmatige inkopen hebben plaatsgevonden. Hier wordt over gerapporteerd aan de desbetreffende budgethouder, die vervolgens een nieuw rechtmatig inkooptraject start, zodra dit contractueel is toegestaan.

• Misbruik en oneigenlijk gebruik

Middels functiescheiding, controles op autorisatiebeheer in applicaties en het uitvoeren van meerdere verschillende interne en externe controles, wordt misbruik en oneigenlijk gebruik voorkomen. Daarnaast worden alleen personeelsleden aangenomen met een VOG en wordt de eed en belofte afgenomen bij iedereen die in dienst treed. 

Deze paragraaf geeft een beknopt overzicht van verbonden partijen.

 
Het begrip ‘verbonden partij’ is vastgelegd in het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) en gedefinieerd als “Een privaatrechtelijke of publiekrechtelijke organisatie waarin de gemeente een bestuurlijk en financieel belang heeft”. In datzelfde besluit wordt een financieel belang gedefinieerd als “een aan de verbonden partij ter beschikking gesteld bedrag dat niet verhaalbaar is als de verbonden partij failliet gaat onderscheidenlijk het bedrag waarvoor aansprakelijkheid bestaat indien de verbonden partij haar verplichtingen niet nakomt”. Er is sprake van een bestuurlijk belang als de gemeente zeggenschap heeft via een vertegenwoordiging in het bestuur, of via stemrecht. Als de gemeente samenwerkt met een partij waarin de gemeente zowel een bestuurlijk als een financieel belang heeft, heet dit een verbonden partij. 

De raad heeft in januari 2025 de Nota verbonden partijen vastgesteld. In deze nota is beschreven hoe er afgewogen kan worden om deel te nemen aan verbonden partijen en hoe de gemeenteraad hierop grip kan houden. De Nota Verbonden Partijen is hiermee het kader waarbinnen de gemeenteraad en het college kunnen werken. 

Om als raad, bestuur en organisatie grip te houden op verbonden partijen werkt de gemeente met sturingsprofielen. Elke verbonden partij wordt jaarlijks in de Programmabegroting gewaardeerd volgens ondergenoemde sturingsprofielen. Deze profielen helpen om te bepalen bij welke partij het nodig is om meer te investeren in de sturing en welke instrumenten daarbij voorhanden zijn. De sturingsprofielen zijn uitgeschreven in de Nota Verbonden Partijen. Zie hieronder kort de sturingsprofielen in relatie tot de raad met daaronder de toekenning per verbonden partij.

1. Reguliere sturing
   De P&C producten van de verbonden partij en het indienen van een zienswijze wordt gedelegeerd aan het college, met uitzondering van begrotingen. Deze worden voorgelegd aan de raad. De raad wordt via een raadsinformatiebrief geïnformeerd.
2. Uitgebreide sturing
   Alle zienswijzen worden voorgelegd aan de raad.
3. Intensieve sturing
   Alle zienswijzen worden voorgelegd aan de raad. De gemeenteraad kan daarnaast door inzet van nieuwe instrumenten zoals raadscommissies en dialoog met de verbonden partij, hun controlerende en kaderstellende rol uitbreiden.
4. Situationele sturing
   Wanneer de raad of het college dit wenst en wanneer de financiële en publieke analyse hiertoe aanleiding geven, is gerichte situationele sturing mogelijk. Daarbij kunnen middelen uit de hierboven genoemde sturingsprofielen gehanteerd worden om specifieke vragen rond sturing te beantwoorden. Daarnaast kan bijvoorbeeld sprake zijn van situationele sturing bij een transitie (liquidatie of fusie) van een verbonden partij.

De gemeenschappelijke regelingen voeren verschillende taken en regelingen uit namens de gemeente De Ronde Venen. Per gemeenschappelijke regeling zijn gegevens opgenomen over:

• De vestigingsplaats van de gemeenschappelijke regeling;
• Een toelichting op het openbaar belang;
• Aan welk programma de verbonden partij een bijdrage levert;
• Welke deelnemers uitmaken van de gemeenschappelijke regeling;
• Het sturingsprofiel volgens de Nota verbonden partijen.

Financiële gegevens van de gemeenschappelijke regelingen zijn opgenomen in een totaaloverzicht.

Naast de gemeenschappelijke regelingen zijn er twee deelnemingen:

1. BNG Bank
   Aandeelhouders van de BNG bank zijn uitsluitend overheden. De Staat is houder van de helft van de aandelen, de andere helft is in handen van gemeenten, elf provincies en een hoogheemraadschap. De gemeente De Ronde Venen bezit 37.323 aandelen BNG Bank van de in totaal 55.690.720 aandelen. De geschatte opbrengst van dividend is opgenomen in de paragraaf Financiering.
2. Vitens
   De aandelen van Vitens zijn verdeeld over vijf provincies en 92 gemeenten. Onze gemeente bezit 40.426 van de in totaal 5.777.247 aandelen. De geschatte opbrengst van het dividend is te vinden in de paragraaf Financiering.

Naast de gemeenschappelijke regelingen en deelnemingen werken we samen met de overige verbonden partijen.

• Programma 1| Wonen:
  • Mooisticht
  • Marickenland
  • Gebiedsprogramma Utrecht-West
• Programma 2 | Samenleven:
  • Kansis (Stichting Beschut Werk)
  • Kansis Groen (Stichting Groenwerk)
  • Stichting Ons Dorpshuis (sociaal cultureel centrum De Boei)
• Programma 3 | Veiligheid:
  • Het Zorg- en Veiligheidshuis Regio Utrecht (ZVHRU)
  • Stichting Beveiliging Bedrijventerrein De Ronde Venen (SBB)
• Programma 4 | Bestuur en bedrijfsvoering:
  • Stichting Regionaal Inkoopbureau IJmond & Kennemerland (RIJK)
  • Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG)
  • U10.

Hun bijdragen aan onze doelstellingen zijn toegelicht bij de programma's.

De paragraaf grondbeleid heeft tot doel te informeren over het  uit te voeren grondbeleid om doelstellingen op het gebied van ontwikkeling woningbouwlocaties, aanleg bedrijventerrein en andere maatschappelijke voorzieningen te realiseren.

Deze paragraaf kent 3 onderdelen:

1. Bouwgronden in exploitatie
2. Faciliterend grondbeleid
3. Eigendommen niet voor de publieke taak bestemd.  

Bouwgronden in exploitatie

• Bij een bouwgrond in exploitatie is er sprake van een door de gemeenteraad vaststelde grondexploitatie. De gemeente maakt de grond bouw en woonrijp  en geeft de gemeente zelf de bouwgrond uit.
• Jaarlijks vindt de actualisatie van de grondexploitaties plaats. Uitgangspunt voor de actualisatie zijn de door de raad vastgestelde grondexploitaties, vastgestelde plannen en financiële weergave van eerder genomen besluiten, waarbij de voortgang van het  project is verwerkt en de onderliggende aannames van kosten, opbrengsten en parameters zijn geactualiseerd.
• Risicoanalyses worden binnen het project op een gestructureerde manier aangepakt. Risico's worden geïnventariseerd en waar mogelijk voorzien van een beheersmaatregel. Niet alle risico's vertalen zich in directe tegenvallers. Bij winstgevende grondexploitaties gaan de risico's in eerste instantie ten koste van de winst. Bij een verliesgevende exploitatie is een buffer nodig binnen het weerstandsvermogen van de gemeente.
• Er is 1 actieve grondexploitatie. In 2025 heeft de gemeenteraad de Grondexploitatie Bedrijventerrein De Bocht vastgesteld.

Faciliterend grondbeleid

• Bij een faciliterend grondbeleid bezit de gemeente geen grond en voert zij ook niet de grondexploitatie uit; Initiatieven tot ruimtelijke ontwikkelingen worden in hoofdzaak aan ontwikkelende partijen overgelaten en de gemeente zelf opereert in beperkte mate op de markt vanwege haar beperkte grondpositie.  De gemeente heeft een regisserende en (aan)sturende rol met als doel om de beleidsdoelstelling van het realiseren van 4.800 woningen te bereiken. De kosten die de gemeente maakt, worden verhaald op deze private partijen.  De gemeente schiet kosten voor die vervolgens privaatrechtelijk (op basis van een anterieure overeenkomst) of publiekrechtelijk (op basis van het omgevingsplan, of een omgevingsvergunning voor een buitenplanse omgevingsplanactiviteit die de functie van de grond wijzigt) teruggevorderd worden bij een derde partij.
• Voor de huidige woningbouwplannen zijn geen grondexploitaties geopend. We leggen het ontwikkelrisico, in lijn met de nota grondbeleid, primair bij marktpartijen neer. Met de ontwikkelaars van woningen worden afspraken gemaakt in anterieure overeenkomsten over het soort en het aantal te bouwen woningen, de inrichting van de openbare ruimte en de financiën. Financiële afspraken zien in ieder geval toe op het vergoeden van de kosten die de gemeente maakt voor het begeleiden van de ontwikkeling (de zogenaamde plankosten). Daarnaast kunnen financiële afspraken worden gemaakt over de verkoop van gemeentegrond, het meebetalen aan toerekenbare bovenwijkse voorzieningen en het betalen van een afdracht aan het vereveningsfonds (bij het niet-bouwen van sociale huurwoningen).
• Naast het sluiten van anterieure overeenkomsten past de gemeente nog een vorm van kostenverhaal toe. Die vorm van kostenverhaal gaat uit van de verkoop van een locatie aan een marktpartij waarbij de marktpartij verantwoordelijk wordt voor de ontwikkeling van de woningen én de openbare ruimte. Daarbij kiest de gemeente normaliter de zogenaamde tenderprocedure (een openbare verkoop op basis van een plan en een prijs) Deze manier van werken is o.a.  bij de Argonlocatie en de Hoflandschoollocatie toegepast.
• In deze paragraaf is een overzicht van de woningbouwlocaties met > 100 woningen, waarvoor de gemeenteraad het ruimtelijk kader heeft vastgesteld.

Eigendommen niet voor de publieke taak bestemd

De gemeente bezit diverse eigendommen (grond en gebouwen), die niet voor een publieke taak zijn bestemd en waarbij het voornemen is om deze te verkopen. In deze paragraaf is een overzicht van deze objecten opgenomen en de stand van de stille reserve.

Grondexploitatie Bedrijventerrein De Bocht

In de raadsvergadering van 12 mei 2025 heeft de gemeenteraad het Ruimtelijk Kader en de Grondexploitatie Bedrijventerrein De Bocht vastgesteld. De vastgestelde grondexploitatie voorziet in de uitgifte van 8 ha bedrijventerrein in de periode van 2028 - 2032. De jaren 2025 en 2026 staan in het teken van de uitwerking van de plannen en de voorbereiding van het bouwrijpmaken.

Geraamd eindresultaat/totaal winstneming per 31-12-2032 is € 7.613.000.

De gemeente bezit diverse eigendommen (grond en gebouwen), die niet voor een publieke taak zijn bestemd en waarbij het voornemen is om deze te verkopen.

• Eigendommen, die nog geen bestemming hebben
  • Conform de bepalingen van het BBV wordt in de jaarrekening bepaald of er sprake is van duurzame waardevermindering. Hiervan is sprake als de taxatiewaarde lager is dan de boekwaarde. Als de taxatiewaarde hoger is dan de boekwaarde is er sprake van een stille reserve. De volgende eigendommen vallen onder de noemer eigendommen niet voor de publieke taak bestemd:
    • Glastuinbouw Wickelhof Mijdrecht -> hiervoor is een anterieure/koopovereenkomst gesloten in 2023 en de verkoop/levering volgt later
    • Marickenzijde 2e fase Wilnis -> hiervoor is een anterieure/koopovereenkomst gesloten in 2023 en de verkoop/levering volgt later
    • Bedrijventerrein N201 in Mijdrecht
    • Stationsgebied Abcoude (Bovenkamp 1 - 3)
    • Baambrugse Zuwe 143b te Vinkeveen
    • Herenweg 196 en 196A te Vinkeveen
    • Ontspanningsweg /Wilnisser Dwarsweg Mijdrecht
    • Provincialeweg N201 Mijdrecht (agrarisch perceel)
    • Provincialeweg 7A te Mijdrecht.
• Stille reserve
  De boekwaarde van gronden en verspreide percelen kan lager zijn dan de actuele waarden, waardoor er binnen de gronden niet voor de publieke taak bestemd sprake is van stille reserves. Deze reserves kunnen van substantiële betekenis zijn in relatie tot het balanstotaal dan wel de financiële positie van de gemeente. De omvang van de stille reserves is 4.014.000 euro op 1 januari 2025. 

Het doel van de Wet open overheid (Woo) is:

• een transparanter en actief openbaar makende overheid;
• het dienen van het belang van openbaarheid;
• publieke informatie openbaar maken.

Dit versterkt de democratische rechtsstaat, de burger, het bestuur en de economische ontwikkeling.

In de Woo staat aangegeven dat de Woo-invoering gefaseerd plaatsvindt. De VNG heeft de gefaseerde invoering opgenomen in ‘Meerjarenplan om de Wet open overheid bij gemeenten te implementeren’. Het betreffende Meerjarenplan, gecombineerd met het BBV en het lokaal bepaalde beleid is de basis voor deze verantwoording. De implementatie van de Wet open overheid (Woo) gebeurt in fasen en concentreert zich op drie hoofdthema's.

1. Actief openbaar maken van informatie;
2. Passief openbaar maken van informatie;
3. Informatiehuishouding op orde.

De informatie categorieën die de Woo verplicht voorschrijft om openbaar te maken uit eigen beweging, staan hierna in een overzicht weergegeven. Achter elke informatiecategorie is aangegeven om welk artikel uit de Woo het gaat plus een beschrijving van de documenten. Daarna volgt per categorie de inventarisatie van:

• wat er al openbaar wordt gemaakt;
• in hoeverre is aangesloten op de landelijke Woo-index;
• de voorgenomen planning van het actief openbaar maken van de informatiecategorie.

We volgen hierin de wettelijke termijnen. Als de wettelijke verplichting opschuift dan wijzigt ook onze planning. Dit deel van de wet gaat gefaseerd in werking. Op 1 november 2024 werden de eerste informatie categorieën verplicht door middel van een Koninklijk Besluit. We hebben aan deze deadline voldaan. 

De gemeente maakt informatie uit eigen beweging openbaar. Daarnaast krijgt de organisatie ook verzoeken om informatie openbaar te maken. In onderstaande overzichten maken wij inzichtelijk:

• het aantal ontvangen Woo-verzoeken;
• het percentage verzoeken dat binnen de termijn is afgehandeld;
• de gemiddelde behandelingstermijn;
• het aantal Woo-verzoeken dat buiten de Woo-procedure is afgehandeld;
• het percentage verzoeken waarbij contact is opgenomen met de indiener van de vraag om de vraag scherper te krijgen en zo tot een betere beantwoording van de vraag te komen.

• De informatiehuishouding zorgt ervoor dat de gemeente weet waar welke documenten volgens de definitie uit de Woo (art. 2.1 en 2.2) te vinden zijn.
• Documenten kennen een voorgeschreven bewaartermijn waarop deze worden geselecteerd en overgedragen naar de archiefbewaarplaats bij het Regionaal Historisch Centrum Vecht en Venen (RHCVV) of vernietigd.
• Door digitalisering is informatie aan verandering onderhevig: denk aan teksten, Geo-informatie, 3D-bestanden, appberichten en dergelijke. Dit zorgt ervoor dat er nieuwe opgaven ontstaan om die informatie volgens de geldende eisen duurzaam en digitaal toegankelijk te houden.  Dit is een complex proces dat tijd nodig heeft om te ontwerpen en te implementeren. Het vraagt aanpassing van werkprocessen, functies en rollen over de volle breedte van de organisatie.
• In het Woo-Meerjarenplan, opgesteld door de VNG, zijn indicatoren opgenomen die inzicht geven in de voortgang van de ontwikkeling van de informatiehuishouding. In onderstaande tabel zijn deze indicatoren opgenomen en weergegeven in hoeverre onze gemeente hieraan voldoet ten opzichte van de streefwaarde. Daarnaast geven wij aan in welk jaar wij verwachten te voldoen aan de streefwaarde.

Deze paragraaf biedt een financieel overzicht van de verstrekte subsidies en bijdragen binnen de gemeente De Ronde Venen.

De gemeente ondersteunt een breed scala aan maatschappelijke initiatieven op het gebied van wonen, werken, welzijn, onderwijs, kunst, cultuur, sport en recreatie. Deze activiteiten dragen bij aan de leefbaarheid en sociale samenhang in De Ronde Venen. Een belangrijk instrument hiervoor is het verstrekken van subsidies en bijdragen.

De juridische grondslag voor het verstrekken van subsidies is vastgelegd in de Algemene wet bestuursrecht (Awb), titel 4.2, en verder uitgewerkt in de Algemene subsidieverordening van de gemeente. Daarnaast zijn er specifieke beleidsregels van toepassing, zoals:

• Beleidsregels subsidie sportstimulering
• Beleidsregels subsidieaanvragen bewoners en bewonersorganisaties
• Nadere regels inzake eigen vermogen en reserves van subsidieontvangers (2013)

In 2024 is in totaal 10.216.000 euro aan subsidies en bijdragen verstrekt. Een gedetailleerde uitsplitsing per beleidsterrein en instelling is beschikbaar via het subsidieregister in de gemeentelijke planning- en controlportal. Deze werkwijze bevordert een compacte en transparante verantwoording.

Voor het jaar 2026 is 7.826.000 euro begroot voor subsidies en bijdragen. Twee van deze subsidies zijn als begrotingssubsidie opgenomen.

Begrotingssubsidies 2026

Subsidies die specifiek aan één organisatie worden toegekend, kunnen als begrotingssubsidie worden opgenomen in de begroting. Volgens artikel 4:23 lid 3 sub c van de Awb mogen deze subsidies worden verstrekt indien ze expliciet in de begroting zijn vermeld. Door het benoemen van zowel de subsidieontvanger als het maximale subsidiebedrag, wordt het subsidieplafond voor deze organisaties juridisch geborgd.

Tijdens de behandeling van de Kadernota 2026 heeft de gemeenteraad via een amendement besloten tot een extra bezuiniging van 140.000 euro. Later, bij de vaststelling van de begroting 2026 – 2029, heeft de raad besloten deze bezuiniging terug te draaien.