Financiële begroting 2026 - 2029

Dit onderdeel bevat een volledig overzicht van de baten en lasten, gespecificeerd per programma, voor de periode van 2024 tot en met 2029.

Dit onderdeel behandelt de overheadkosten, de algemene dekkingsmiddelen en de kosten voor de vennootschapsbelasting. Dit als volgt verdeeld:

• Overhead
  • Overhead [0.4]
• Algemene dekkingsmiddelen
  • Treasury [0.5]
  • Onroerendezaakbelasting (OZB) voor woningen en niet-woningen [0.61 en 0.62]
  • Parkeerbelasting [0.63]
  • Overige belastingen [0.64]
  • Algemene uitkering [0.7]
  • Overige baten en lasten waaronder de post onvoorzien [0.8]
• Vennootschapsbelasting
  • Vennootschapsbelasting [0.9]

In de programmabegroting voor 2026 - 2029 zijn verschillende ontwikkelingen meegenomen ten opzichte van de Kadernota 2026. Dit omvat onder meer veranderingen in lonen en prijzen, alsook aanpassingen in volumes. Deze wijzigingen zijn in elk programma doorgevoerd.

Een helder onderscheid tussen structurele en incidentele posten is cruciaal voor inzicht in de financiële positie. Zo ziet u welke kosten en opbrengsten blijvend zijn en welke eenmalig of tijdelijk van aard.

Structurele posten keren jaarlijks terug en zijn daarmee voorspelbaar. Ze vormen de vaste kern van de begroting en bepalen het structurele budgettaire kader. Voorbeelden hiervan zijn salarissen van ambtenaren, kosten van onderhoud van wegen, bruggen en andere infrastructuur.

Incidentele posten zijn meestal eenmalig of tijdelijk. Ze ontstaan door bijzondere gebeurtenissen of projecten en keren niet jaarlijks terug. Voorbeelden van incidentele posten:

• Opbrengsten uit grondexploitaties.
• Verkopen van gemeentelijk vastgoed.
• Eenmalige subsidies voor specifieke projecten.

• Kosten van evenementen die niet elk jaar plaatsvinden.

Een overzicht van alle incidentele baten en lasten staat in dit onderdeel. Doordat incidentele baten en lasten worden verrekend met reserves zijn deze ook terug te vinden in onderdeel 06 Totaaloverzicht reserves. 

Het is belangrijk voor een goed inzicht in de financiële positie om een duidelijk onderscheid te maken tussen structurele en incidentele baten en lasten. Structurele lasten zijn terugkerende kosten die jaarlijks in de begroting opgenomen moeten worden. Voorbeelden hiervan zijn:

• onderhoud van infrastructuur zoals wegen, bruggen en openbare verlichting;
• personeelskosten;
• huisvesting;
• bijstandsuitkeringen, jeugdzorg en ouderenzorg.

Er zijn in het verleden diverse investeringen uitgevoerd zoals het zwembad Mijdrecht en de gemeentewerf in Abcoude waarbij de raad heeft aangegeven om een deel van de structurele afschrijvingskosten te bekostigen via een bestemmingsreserve. Daarnaast is in 2020 besloten om het verkorten van de afschrijvingsduur van onderwijshuisvesting van 60 naar 40 jaar op te vangen via een bestemmingsreserve. De structurele toevoegingen en onttrekkingen zijn hieronder vermeld. Daarnaast zijn deze mutaties zichtbaar in de Financiële begroting bij onderdeel 7 | Totaaloverzicht reserves.

Toelichting:

1. Vanaf 2014 geldt de verplichting dat investeringen met een economisch nut worden geactiveerd en in de loop van een aantal jaren worden afgeschreven. Voor de afschrijvingskosten van een beperkt aantal investeringen geldt dat deze kosten worden verrekend met de bestemmingsreserve 'Diverse afschrijvingslasten'. In 2046 wordt voor de laatste keer deze reserve ingezet.
2. Vanuit de bestemmingsreserve Veenweidebad wordt € 168.000 ingezet om de huisvestingskosten deels te bekostigen. In 2049 wordt voor de laatste keer deze reserve ingezet.
3. Vanuit de bestemmingsreserve Piet Mondriaangebouw wordt € 37.000 ingezet om de huisvestingskosten deels te bekostigen. Dit vindt plaats tot en met 2033.
4. Jaarlijks wordt € 37.000 ingezet om een deel van de huisvestingskosten te bekostigen vanuit de bestemmingsreserve gemeentewerf in Abcoude. Dit vindt plaats tot en met 2045.
5. Vanaf 2017 is de afschrijvingstermijn van schoolgebouwen aangepast van 60 naar 40 jaar. De kosten van afschrijvingen nemen hierdoor tijdelijk toe. De extra kosten hiervan zijn verrekend via de bestemmingsreserve 'Afschrijvingstermijn schoolgebouwen'. Dit vindt plaats tot en met 2044.

• Het eigen vermogen bestaat uit de algemene reserve, bestemmingsreserves en het resultaat volgend uit het overzicht van baten en lasten.
• Onder reserves worden afgezonderde vermogensbestanddelen verstaan, die al dan niet met het oog op het realiseren van een vooraf bepaald doel zijn gevormd.
• Reserveren is een vorm van sparen:
  • Om later een (grote) investering te doen;
  • Voor moeilijke tijden (vet op de botten);
  • Om risico's op te vangen;
  • Voor incidentele of onverwachte kosten.
• In de financiële verslagleggingregels (artikel 43 van de BBV) is aangegeven dat de reserves worden onderscheiden in de algemene reserve en bestemmingsreserves.
• In de raadsvergadering van september 2024 is de Nota reserves en voorzieningen vastgesteld. De uitgangspunten van deze nota zijn opgenomen in onderstaand overzicht.

• De algemene reserve is een buffer voor de instandhouding van de weerstandscapaciteit en voor het opvangen van incidentele kosten.
• De algemene reserve wordt gevoed door rekeningresultaten en grondverkopen.

Gezien de huidige risico’s wordt de ondergrens van de reserve verlaagd van 12 miljoen euro naar 11 miljoen euro.

In het verloopoverzicht wordt de ontwikkeling van de algemene reserve weergegeven. Let op: de begrotingsresultaten voor de jaren 2025 tot en met 2029 zijn nog niet definitief en kunnen nog wijzigen.

De financiële resultaten over 2024 tot en met 2029 zijn opgenomen in het overzicht van de algemene reserve. De resultaten van 2026 tot en met 2029 zijn toegelicht in de Bestuurlijke hoofdlijnen.

Voorzieningen zijn een onderdeel van de balans. Een balans bestaat uit een overzicht van de bezittingen, schulden en eigen vermogen op een bepaald moment. De voorzieningen geven een schatting van voorzienbare lasten in verband met risico’s en verplichtingen die min of meer onzeker zijn. In de financiële verslagleggingregels (BBV) is aangegeven in artikel 44 welke voorzieningen mogelijk zijn:

• verplichtingen en verliezen waarvan de omvang op de balansdatum onzeker is, doch redelijkerwijs te schatten;
• op de balansdatum bestaande risico's ter zake van bepaalde te verwachten verplichtingen of verliezen waarvan de omvang redelijkerwijs is te schatten;
• kosten die in een volgend begrotingsjaar zullen worden gemaakt, mits het maken van die kosten zijn oorsprong mede vindt in het begrotingsjaar of in een voorafgaand begrotingsjaar en de voorziening strekt tot gelijkmatige verdeling van lasten over een aantal begrotingsjaren.

Overige uitgangspunten: 

• Tot de voorzieningen worden gerekend van derden verkregen middelen die specifiek besteed moeten worden zoals riool- en afvalstoffenheffing.
• Voorzieningen dienen naar beste schatting dekkend te zijn voor de aangegane verplichtingen en risico’s. Zij mogen niet groter of kleiner zijn dan de geschatte omvang van verplichtingen en risico’s. Dit houdt in dat een voorziening nooit een tekort mag hebben.
• De omvang van de voorzieningen is zichtbaar in de balans. Hierop zijn twee uitzonderingen, te weten, de voorziening dubieuze debiteuren en de voorziening verlieslatende grondexploitaties. Beide worden als correctiepost in mindering gebracht van het betreffende onderwerp.
• In de raadsvergadering van september 2024 is de Nota reserves en voorzieningen vastgesteld. De uitgangspunten van deze nota zijn opgenomen in onderstaand overzicht.

• Onder investeringen wordt verstaan het vastleggen van vermogen in objecten waarvan het nut zich over meerdere jaren uitstrekt. De investeringen worden op de balans verantwoord. De lasten voortvloeiende uit de investeringen, zoals onderhoud, afschrijvingen, toegerekende rente, verzekeringen, behoren tot de jaarlijkse exploitatielasten.
• Bij een bestaand actief is sprake van een investering als de uitgaven:
  • leiden tot een significante kwaliteitsverbetering; en/of
  • leiden tot het verlengen van de levensduur; en/of
  • aanpassingen betreffen om te voldoen aan wet- en regelgeving (bijvoorbeeld investeringen in een gebouw om te voldoen aan veiligheidsvoorschriften).
• Wanneer uitgaven worden gedaan voor het behoud van de oorspronkelijke kwaliteit en levensduur van een actief, dan is er sprake van onderhoud.
• Activa met een verkrijgingsprijs van minder dan 25.000 euro worden niet geactiveerd. Uitzondering hierop is dat gronden en terreinen altijd worden geactiveerd.
• In 2025 heeft de gemeenteraad de Nota activeren, waarderen en afschrijven vastgesteld.
• De jaarlijkse waardevermindering (afschrijving) start na het jaar van afronden.
• In onderstaande tabel zijn opgenomen de nieuwe investeringsbudgetten van 2026 tot en met 2029.
• Daarnaast zijn er investeringsbudgetten die in 2025 en de jaren daarvoor beschikbaar zijn gesteld en doorlopen tot in 2026 en verder. Deze reeds toegekende investeringsbudgetten zijn niet opgenomen in de onderstaande tabel.

Landelijk is bepaald dat in de begroting een overzicht wordt opgenomen met daarin de baten en lasten per taakveld en de wijze waarop deze zijn verdeeld over de programma's. Deze taakvelden gelden voor alle gemeenten en hierdoor ontstaat vergelijkbaarheid tussen alle gemeenten. 

Met het oog op een betere raming en beheersing van het EMU-saldo is landelijk voorgeschreven dat bij de uiteenzetting van de financiële positie een geprognosticeerde balans moet worden opgenomen. Deze balans moet meerjarig zijn en geeft inzicht in de ontwikkeling van onder meer investeringen, het aanwenden van reserves en voorzieningen en in de financieringsbehoefte. De presentatie van de geprognosticeerde balans moet aansluiten op de balans in de jaarrekening, maar behoeft niet dezelfde mate van detail te kennen. Bij de prognoses is rekening gehouden met de mutaties voortvloeiend uit het investeringsprogramma en de mutaties in de reserves en voorzieningen.

• Het begrotingssaldo van een land geeft weer of een land een overschot of een tekort heeft bij zijn overheidsuitgaven. Als de uitgaven in een bepaald jaar groter zijn dan de inkomsten, is er in dat jaar sprake van een tekort en groeit de staatsschuld. Het begrotingssaldo geeft daarmee een indicatie van de staat waarin het huishoudboekje van de overheid in een bepaald jaar verkeert. De lidstaten van de Europese Unie hebben afgesproken allemaal met eenzelfde definitie van het begrotingssaldo te werken. Ze noemen dit het EMU-saldo.
• Gemeenten zijn verplicht om in hun begroting een berekening opnemen van het EMU-saldo voor de begrotingsjaren 2025 – 2027.
• De EMU-systematiek werkt evenwel op een andere manier dan het baten-lastenstelsel dat decentrale overheden hanteren. Investeringen en uitgaven die worden gedekt uit reserves tellen bijvoorbeeld niet mee in de uitkomst in het baten-lastenstelsel, maar tellen wel door in het EMU-saldo. Bij een sluitende begroting kan een gemeente daardoor toch een negatief EMU-saldo hebben.
• Het EMU-saldo voor De Ronde Venen voor 2026 komt uit op € -17.183.000. Het betekent dat in EMU-termen de uitgaven groter zijn dan de inkomsten. Dat blijkt uit onderstaande berekening. 

De gemeente De Ronde Venen heeft garanties verstrekt voor de betaling van rente en aflossing op leningen. Deze leningen zijn aangegaan door woningbouwvereniging Cazas en verschillende sport- en welzijnsorganisaties voor de financiering van hun vaste activa. Hierbij volgen we de richtlijnen die zijn vastgesteld in de Nota borg- en garantstellingen uit 2019.

Toelichting:

• De geborgde leningen van Stichting Cazas Wonen gaan via het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW):
  • De achtervang van de gemeenten en het Rijk is het sluitstuk van de zekerheidsstructuur binnen het borgstelsel voor woningbouw. Pas als het WSW niet aan hun betaalverplichtingen (uit de overige buffers) kunnen voldoen, verstrekken de gemeenten en het Rijk renteloze leningen aan het WSW.
  • De WSW is nog nooit aangesproken op de borg en schat het risico van de gemeenten en het Rijk in als zeer klein.
• Hypotheekfonds overheidspersoneel
  • Door landelijke wetgeving is het hypotheekfonds overheidspersoneel vervallen. en worden geen nieuwe garanties verstrekt.

Gemeenten nemen landelijke beleidsindicatoren op in hun begroting en jaarverslag. Deze indicatoren bestrijken een breed scala aan onderwerpen, variërend van criminaliteit en afvalverwerking tot bijstandsuitkeringen en nieuwbouwprojecten. De data zijn afkomstig uit verschillende bronnen, zoals gemeenten, burger- en ondernemerspeilingen, het CBS, COELO, DUO, GGD, Kadaster, de Kamer van Koophandel, de Kiesraad, NOC*NSF, Logius, het RIVM en Veiligheid.nl. De gegevens zijn beschikbaar op de website Waarstaatjegemeente.nl, die regelmatig wordt bijgewerkt met nieuwe informatie.