Bestuurlijke hoofdlijnen

2026 is een bijzonder jaar. De gemeenteraadsverkiezingen staan voor de deur. Dat betekent dat er in 2026 een nieuwe gemeenteraad wordt gekozen en als gevolg van de nieuwe samenstelling van de gemeenteraad ook een nieuw college van burgemeester en wethouders start.

Dit betekent niet dat het college de komende periode geen stappen zet om de ambities voor De Ronde Venen waar te maken. Er zijn grote opgaven die vragen om blijvende inspanningen van de ambtelijke organisatie, het college en onze maatschappelijke partners. Het college blijft om die reden, ook in 2026, voorstellen doen aan de raad om De Ronde Venen vooruit te helpen. Keer op keer ziet het college dat er breed draagvlak is voor veel voorstellen die het college doet. Deze samenwerking met de raad zetten we tot de verkiezingen graag voort.

In deze programmabegroting staat ook de financiële doorvertaling voor de komende jaren. De Kadernota 2026 is het startpunt geweest voor het opstellen van deze programmabegroting. In het voorjaar heeft u in de Kadernota de beleidsmatige keuzes vastgelegd. Deze programmabegroting is hiermee een financiële doorvertaling van de eerder gemaakte beleidsmatige keuzes.

De programmabegroting laat voor het jaar 2026 een positief resultaat zien. Dit positieve resultaat is het gevolg van een aantal ontwikkelingen die nader worden toegelicht in de hoofdlijnenanalyse. Daarbij dient opgemerkt te worden dat de financiële resultaten beïnvloed worden door keuzes die de raad in de komende tijd nog zal maken.

De programmabegroting laat ook zien dat de financiële situatie nog altijd structureel uitdagingen laat zien. Dit heeft onder andere te maken met de bijdrage van het Rijk aan gemeenten. De gesprekken over de bijdrage van het Rijk aan gemeenten blijven actueel en blijven de gemeenten, via de VNG, ook voeren met het Rijk. Dit geldt onder andere voor het verschuiven van het ‘ravijnjaar’ van 2026 naar 2028, maar ook voor onvoldoende middelen voor loon-, prijs- en volumeontwikkelingen. Kortgezegd laat ook deze programmabegroting zien dat de ontwikkelingen op het gebied van loon, prijs en volume harder stijgen dan de ontvangen compensatie van het Rijk.

Het college is ervan overtuigd dat met deze programmabegroting de ambities van de afgelopen jaren ook in de komende tijd kunnen worden voortgezet. En laat op deze manier ook voldoende ruimte voor het volgende college om hier, na de gemeenteraadsverkiezingen in maart, nieuwe ambities aan toe te voegen.

In dit onderdeel wordt ingegaan op de financiële hoofdlijnen zoals de financiële resultaten, het onderscheid naar incidenteel en structureel, ontwikkeling algemene reserve, lokale woonlasten en investeringen.

In de onderstaande tabel zijn de financiële resultaten opgenomen voor de jaren 2026 tot en met 2029. Hierin is opgenomen:

• Het saldo van baten en lasten
• Stortingen en onttrekkingen aan de reserves
• Begrotingsresultaten

Het overzicht hieronder geeft een meer gespecificeerd overzicht van de jaren 2024 tot en met 2029. Dit overzicht geeft aan:

• De inkomsten stijgen geleidelijk van 88.170.000 euro in 2024 naar 99.253.000 euro in 2029.
• De saldi van de beleidsterreinen fluctueren. Er is een opvallende positieve bijdrage van Ruimte, wonen en bouwen in 2026 en 2027 dankzij de anterieure overeenkomsten.
• WMO & Jeugdzorg vormt een van de grootste uitgavenposten, gemiddeld 24 –29 procent van het totaal.

In dit onderdeel is een samenvatting opgenomen van financiële mutaties ten opzichte van de Kadernota 2026.

1. Kadernota 2026

Inclusief de aangenomen amendementen werd bij de Kadernota 2026 verwacht dat er voor dat jaar een sluitende begroting zou zijn, die in de daaropvolgende jaren zou aflopen naar een tekort van 1.583.000 euro in 2029.

2. Autonome mutaties

De wijzigingen in de begroting voor de jaren 2026 - 2029 worden hierna in grote lijnen uitgelegd. Een gedetailleerder overzicht per programma is te vinden in de financiële begroting. 

In onderstaande tabel staan de structurele en incidentele mutaties per jaar. Positieve bedragen betekenen een voordeel en de negatieve bedragen een nadeel.. 

3. Effecten septembercirculaire gemeentefonds 2025

De septembercirculaire 2025 heeft gevolgen voor de hoogte van de algemene uitkering uit het gemeentefonds. Deze effecten zijn toegelicht in de raadsinformatiebrief van 2 oktober 2025.

4. Raadsbesluiten van 25 september en 30 oktober 2025

In september en oktober 2025 heeft de gemeenteraad vijf besluiten genomen die financiële gevolgen hebben voor de begroting van 2026 tot en met 2029.

5. Aanvullende voorstellen

• In de Kadernota 2026 was rekening gehouden met een stijging van de opbrengst onroerende zaakbelasting voor woningen met 308.000 euro. Dit wordt verlaagd met 80.000 euro naar 228.000 euro.
• In de Kadernota 2026 was rekening gehouden met een stijging van de opbrengst onroerende zaakbelasting voor niet-woningen met 277.000 euro. Dit wordt verlaagd met 70.000 euro naar 207.000 euro.
• Om te voldoen aan de gemaakte afspraken met de raad over het gewenste kwaliteitsniveau van groenbeheer is een bijstelling nodig van 200.000 euro.
• In het amendement ‘Verlaging OZB voor inwoners en ondernemers, extra inzet op jongerenwerk in Abcoude, en dekking door verhoging van ombuigingen’ zijn zeven extra beleidsombuigingen opgenomen. Het voorstel is nu om deze ombuigingen terug te draaien.

6. Amendement bibliotheek

Op 30 oktober 2025 heeft de gemeenteraad tijdens de begrotingsbehandeling het amendement inzake de bibliotheek vastgesteld. Hiermee is besloten om de voorgestelde bezuinigingsmaatregel ‘Efficiënter inrichten van de bibliotheekfunctie’ te laten vervallen. 

7. Begrotingsresultaten 2026 - 2029

Dit zijn de begrotingsresultaten voor de jaren 2026 - 2029.

Het onderscheid tussen structurele en incidentele resultaten is van belang voor het inzicht in de financiële positie van de gemeente. In het algemeen geldt dat de gemeente structurele taken uitvoert en daarvoor structurele lasten raamt in de begroting. Structurele lasten en baten zijn de regel, incidentele lasten en baten zijn de uitzondering. 

Het overzicht laat zien dat incidentele budgetten zijn verrekend met reserves. Een gedetailleerde specificatie van deze incidentele budgetten is opgenomen in de Financiële begroting, onder onderdeel 04.

Lokale belastingen zijn een essentieel onderdeel van de inkomsten voor onze gemeente en maken deel uit van het gemeentebeleid. In de onderstaande tabel staan de tarieven voor 2025 en 2026 vermeld voor meerpersoonshuishoudens met een kleine en grote restafvalcontainer. Indien een meerpersoonshuishouden gebruik maakt van een kleinere afvalcontainer, verlagen de woonlasten in dit voorbeeld met 100 euro, van 1.131 euro naar 1.031 euro.

		Met kleine afvalcontainer			Met grote afvalcontainer
		2025	2026	Verschil	2025	2026	Verschil
	OZB-lasten bij gemiddelde WOZ-waarde (2025: € 627.000 en 2026: € 696.000)	456	476	20	456	476	20
	Afvalstoffenheffing (140 of 240 liter container)	288	296	8	388	396	8
	Rioolheffing	244	259	15	244	259	15
Totale woonlasten voor een gezin bij een gemiddelde WOZ-waarde van een koopwoning		988	1.031	43	1.088	1.131	43

Meer informatie is opgenomen in de paragraaf Lokale heffingen. 

• De algemene reserve is een buffer voor de instandhouding van de weerstandscapaciteit en voor het opvangen van incidentele kosten.
• De algemene reserve wordt gevoed door rekeningresultaten, grondverkopen en verkoop van maatschappelijk vastgoed.
• Gezien de huidige risico’s wordt voorgesteld om de ondergrens van de reserve te verlagen van 12 miljoen euro in 11 miljoen euro voor 2026.

In het verloopoverzicht wordt de ontwikkeling van de algemene reserve weergegeven. Let op: de begrotingsresultaten voor de jaren 2025 tot en met 2029 zijn nog niet definitief en kunnen nog wijzigen.

Voorbeelden van investeringen zijn de aanleg van een weg, de aanleg of vervanging van een rioolstelsel, de aanschaf van lichtmasten en nieuwbouw van scholen. Deze langlopende bestedingen worden geboekt op de balans en vormen de basis voor toekomstige dienstverlening en infrastructuur. Hoewel de aanschaf of aanleg éénmalig is, brengen investeringen doorlopend kosten met zich mee. De belangrijkste jaarlijks terugkerende lasten zijn:

• Onderhoud
• Afschrijvingen
• Toegerekende rente
• Verzekeringen

Deze kosten zijn verwerkt in de programmabudgetten van het betreffende jaar.

Voor het begrotingsjaar 2026 was aanvankelijk 14.093.000 euro gereserveerd voor nieuwe investeringen. Naar aanleiding van raadsbesluiten die zijn genomen in september en oktober 2025, is dit bedrag met 20.300.000 euro uitgebreid. Hierdoor komt het totale investeringsbudget voor 2026 uit op 37.173.000 euro.

Deze investeringen maken deel uit van het meerjareninvesteringsprogramma en zijn verdeeld over verschillende beleidsterreinen. De verdeling per onderwerp is hieronder weergegeven.

Investeringen 2026 (bedragen x 1.000 euro)
	Wegen	23.320
	Binnen- en buitensportaccommodaties	3.928
	Riolering	3.449
	Beschoeiingen	2.780
	Bruggen	1.315
	Openbare verlichting	965
	Vastgoed	534
	Voertuigen en materialen	512
	Automatisering	460
	Totaal	37.173

Specificaties van deze posten zijn opgenomen in de Financiële begroting 2026 – 2029.

De totale baten (inclusief onttrekkingen aan de reserves) van De Ronde Venen worden voor 2026 geraamd op 163.790.000 euro. Hiervan komt 63 procent van het Rijk via de algemene uitkering en specifieke uitkeringen. De overige 37 procent komt voort uit lokale belastingen, grondverkopen, het aanwenden van reserves en andere inkomsten.

De gemeente voert diverse taken uit zoals onderhoud aan wegen, het verstrekken van bijstandsuitkeringen, jeugdzorg, het verstrekken van een paspoort, het beheer van sportvelden en de brandweerzorg. De bestedingen van deze taken zijn verdeeld over vijf programma's. De totale lasten (inclusief stortingen in de reserves) worden voor 2026 geraamd op 163.790.000 euro. Hiervan heeft 29.000 euro betrekking op het financieel resultaat.

In dit onderdeel is een financieel dashboard is opgenomen. Zowel nationale als lokale signaleringswaarden zijn hieraan toegevoegd. Dit biedt een middel voor een beter begrip van de financiële situatie en ondersteunt de dialoog tussen de raad en het college over de financiële positie. Meer informatie over definities van de indicatoren is opgenomen in de financiële begroting bij onderdeel 14 | Definities financiële kengetallen.

De financiële kengetallen zijn ingedeeld naar:

1. Wendbaarheid - Kan de gemeente zich relatief snel aanpassen aan veranderde omstandigheden?
   • 01 | Afhankelijkheid inkomsten van het Rijk.
   • 02 | Uitgaven van verbonden partijen.
   • 03 | Netto investeringsquote.
   • 04 | Afschrijvingen.
   • 05 | Kosten van rente.
   • 06 | Netto schuldquote [BBV].
   • 07 | Belastingcapaciteit (BBV).
2. Weerbaarheid - Kan de gemeente tegen een stootje?
   • 01 | Exploitatieresultaat (voor mutaties reserves).
   • 02 | Structurele exploitatieresultaat [BBV].
   • 03 | Eigen vermogen ten opzichte van de baten.
   • 04 | Solvabiliteitsratio [BBV].
   • 05 | Grondexploitatie [BBV].
   • 06 | Weerstandsratio.