Jaarverslag 2018

Wij blijven in 2018 samen met de partners, inwoners en bedrijven zorg dragen voor de veiligheid in onze gemeente. Wij baseren ons hierbij op het vastgestelde Integraal Veiligheidsplan. Het betrekken van onze inwoners bij het veiliger maken van de woonomgeving, blijft onverminderd doorgaan. In dit programma zijn de volgende onderwerpen uit de Kadernota 2018 opgenomen: persoonsgerichte aanpak, uitbreiding bevoegdheden burgemeester, big data in het veiligheidsdomein, valpreventie, betrokkenheid van inwoners en instanties op het gebied van veiligheid en de inzet van mediation.

Het bewaken van de bereikbaarheid van onze gemeente verdient in 2018 extra aandacht. Goede bereikbaarheid van de gemeente moet gewaarborgd zijn - zowel met het openbaar vervoer als met het eigen vervoer. In de huidige tijd vraagt het wegenonderhoud om een toekomstbestendige en duurzame, realistische oplossing. Dit noemen wij wegenonderhoud 2.0. Wegenonderhoud 2.0 gaat niet meer uit van traditioneel wegbeheer, maar er wordt gebruik gemaakt van de principes van assetmanagement. Dit betekent dat op basis van risicobeoordeling, zoals veiligheid, bereikbaarheid, imago, enz. de prioriteit en onderhoudsbehoefte van de wegen wordt afgewogen. In dit programma zijn de volgende onderwerpen uit de Kadernota 2018 opgenomen: renovatie van wegen en bruggen, afvoeren van slootvuil, uitvoering van het beleidsplan verkeer, herinrichting centrum Mijdrecht en aanleg rotonde Veenweg.

Dit programma heeft geen landelijke indicatoren.

Het versterken van de samenwerking met ondernemers, een duurzame arbeidsmarkt en duurzame werkgebieden met ruimte voor ondernemerschap zijn de doelen van programma 3. Initiatieven en een actieve houding uit de samenleving steunt de gemeente. Dit wordt vanuit het accountmanagement bedrijven gestimuleerd. Op het gebied van de arbeidsmarkt is de aandacht verschoven naar de verbinding met het onderwijs. De problematiek in de diverse werkgebieden pakt de gemeente samen met partners aan. De aanpak voor de winkel- en recreatiegebieden, bedrijventerreinen en buitengebied in de vorm van economische agenda’s vraagt om inzet van de gemeente op het snijvlak tussen beleid en uitvoering en leidt tot een professionalisering van de publiek private samenwerking die nodig is om tot uitvoering te komen. Door in 2018 in te zetten op regionale samenwerking, wil de gemeente kansen aanboren waar ons lokale bedrijfsleven van profiteert. Extra capaciteit wordt ingezet voor zowel regionale economie als het regionaal inbedden van recreatie. Dit alles in samenspraak met het bedrijfsleven.

In dit programma zijn de volgende onderwerpen uit de Kadernota 2018 opgenomen: samenwerking en stimuleren van ondernemersinitiatieven, professionaliseren van het accountmanagement bedrijven, het verkennen van mogelijkheden van regionale samenwerking en de verbinding tussen ondernemers, onderwijs en overheid voor het realiseren van een duurzame arbeidsmarkt.

Dit programma bevat geen verbonden partijen.

Goed onderwijs legt de basis voor een succesvolle samenleving. Samen met alle betrokken organisaties willen wij de samenwerking tussen het onderwijs, de ondersteuning en de zorg verbeteren met als gevolg een betere aansluiting op de arbeidsmarkt. Daarbij zetten wij in op preventieve maatregelen. Wij willen toekomstbestendige, veilige onderwijshuisvesting borgen en realiseren in De Ronde Venen.

In de Maatschappelijke Agenda staan zes thema’s geformuleerd die bij gaan dragen aan de maatschappelijke effecten die we willen halen. Het gaat dan om de thema’s meedoen, veilig leven, gezond leven, opvoeden met vertrouwen, voor jezelf zorgen en naar anderen omkijken. Om de doelstellingen die gekoppeld zijn aan de thema’s te halen worden jaarlijks activiteiten geformuleerd. Voor programma 4 zijn de thema’s meedoen, opvoeden met vertrouwen en voor jezelf zorgen belangrijk. Deze thema’s komen daarom terug in dit hoofdstuk. Het is mogelijk dat een actie zowel in programma 4 als 6 genoemd wordt, de specifieke activiteiten voor 2018 zijn verdeeld in de huidige structuur van de begroting (Sociaal domein over twee programma's).

De activiteiten die hierna worden genoemd zijn activiteiten die, naast onze reguliere werkzaamheden, in 2018 worden ingezet. We zitten in een transformatieproces, waarin gestreefd wordt naar een andere manier van werken. In de komende jaren worden onze maatschappelijke vraagstukken gehaald uit meerdere bronnen zoals bij de inwoner, bij onze maatschappelijke partners en uit big data. Deze andere manier van werken geven we in de komende jaren vorm met als einddoel te komen tot nog betere resultaatgerichte begroting. Daarom kan het voorkomen dat bepaalde activiteiten nog niet optimaal aansluiten op de acties.

In dit programma zijn de volgende onderwerpen uit de Kadernota 2018 opgenomen: betere aansluiting op de inzet van het Regionaal Bureau Leerplicht (RBL) en lokale inspanningen op het gebied van Multi-problem-benadering en jeugdwerkloosheid, het realiseren van een vervangende gymvoorziening voor de scholen in Abcoude en het terugbrengen van het aantal schoollocaties in Mijdrecht Noord vanwege het afnemend aantal leerlingen.

Dit programma heeft geen verbonden partijen.

Onze recreatieve mogelijkheden zijn een van onze belangrijkste kernkwaliteiten die we, samen met de recreatieondernemers, meer willen benutten en uitdragen. Dit geldt ook voor onze voorzieningen op het gebied van cultuur en sport. Deze voorzieningen dragen bij aan de sociale cohesie tussen onze inwoners. Het sturen op gewenste maatschappelijke resultaten, als onderdeel van de Maatschappelijke Agenda, maakt hier een belangrijk onderdeel van uit.

In dit programma zijn de volgende onderwerpen uit de Kadernota 2018 opgenomen: het stimuleren van regionale samenwerking (impuls geven aan initiatieven van (recreatie)ondernemers), rechtsopvolging van het Recreatieschap, het renoveren van diverse speelvoorzieningen en uitvoering van het groenbeleidsplan.

Met het vaststellen van de Maatschappelijke Agenda is de basis gelegd waarlangs de transformatie in het sociaal domein verder kan worden vormgegeven. De inwoners en hun leefwereld staan centraal. Zelfregie en eigen kracht van de inwoners zijn belangrijk, er is een samenleving waarin iedereen meedoet ongeacht afkomst, beperking, gender of welke grond dan ook. De schotten tussen wet- en regelgeving bij het oplossen van vraagstukken verdwijnen en ondersteuning wordt zo dichtbij mogelijk georganiseerd. Deze ontwikkelopgaven vormen tezamen de basis voor de verdere transformatie naar een andere manier van denken en werken. Een invulling van de gewijzigde rolverdeling tussen de inwoners, de maatschappelijke partners, de ondernemers en de gemeente bepaalt uiteindelijk het succes van deze transformatie. Succes kwalitatief (in de vorm van het voorkomen van problemen of goede zorg waar nodig), maar ook kwantitatief, zodat we de dalende inkomsten van het Rijk op kunnen vangen.

We zetten in op preventieve maatregelen en een stevige basis om te voorkomen dat inwoners in zware zorg terecht komen. Belangrijk aandachtspunt hierbij is de aanwezigheid en bereikbaarheid van voorzieningen dicht bij de inwoner. Het moet voor inwoners duidelijk zijn hoe de toegang tot het sociaal domein is georganiseerd en daarom worden plannen gemaakt voor een Huis van Alles.

In de Maatschappelijke Agenda staan zes thema’s geformuleerd die bij gaan dragen aan de maatschappelijke effecten die we willen halen. Het gaat dan om de thema’s meedoen, veilig leven, gezond leven, opvoeden met vertrouwen, voor jezelf zorgen en naar anderen omkijken. Om de aan de thema’s gekoppelde doelstellingen te halen worden jaarlijks activiteiten geformuleerd.

De komende tijd wordt een dynamisch proces bewandeld, waarbij we ons ervan bewust zijn dat het transformatieproces tijd in beslag neemt en de komende jaren continu onze aandacht behoeft. We gaan in de komende jaren onze maatschappelijke vraagstukken halen uit meerdere bronnen zoals bij de inwoner, bij onze maatschappelijke partners en uit big data. Deze andere manier van werken wordt ontwikkeld en is nog niet gereed. Daarom kan het voorkomen dat bepaalde activiteiten nog niet optimaal aansluiten op de acties.

In dit programma zijn de volgende onderwerpen uit de Kadernota 2018 opgenomen: o.a. professionalisering en doorontwikkeling van de servicepunten, extra investering in de backoffice waardoor resultaatgericht werken mogelijk is, het structureel inbedden van de transformatie, big-data in het sociaal domein en de uitvoeringsagenda 2018 van de Maatschappelijke Agenda.

Met het oog op onze verantwoordelijkheid als gemeente voor duurzame ontwikkeling: het bereiken en in stand houden van een veilige, schone en gezonde fysieke leefomgeving (o.a. milieu, afval en riolering) voor nu en de toekomst. Daarbij zetten wij in het bijzonder in op een klimaatneutrale gemeente in 2040. Wij willen inwoners en ondernemers stimuleren om zelf stappen te ondernemen om actief bij te dragen aan een duurzame samenleving.

In dit programma zijn de volgende onderwerpen uit de Kadernota 2018 opgenomen: klimaatneutrale gemeente in 2040, actualisatie van milieubeleid (i.v.m. komst nieuwe omgevingswet), actualisatie van het gemeentelijk rioleringsplan en de uitvoering van het afvalbeleidsplan.

De Ronde Venen is een gemeente waar het prettig wonen, werken, winkelen en recreëren is en daarvoor blijven wij ons actief inzetten. Kansrijke particuliere initiatieven willen wij in een vroeg stadium ondersteunen en inwoners willen wij de ruimte geven om actief mee te denken over ruimtelijke plannen en projecten. Verder bereiden wij ons voor op de komst van nieuwe wetgeving binnen het omgevingsrecht.

In dit programma zijn de volgende onderwerpen uit de Kadernota 2018 opgenomen: voorbereiding komst Omgevingswet, voorbereidingen uitvoering Centrumplan Vinkeveen, initiatief Abcoude centrum, ambities kernrandzones, ontwikkelingsmogelijkheden Amstelhoek/ Pothuizen en de actualisatie van bestemmingsplannen.

We blijven investeren in het verbeteren van onze ‘e-dienstverlening’. We willen dat onze inwoners en ondernemers tijd en plaats onafhankelijk hun zaken met de overheid meer en meer digitaal kunnen afhandelen. Dit is conform onze visie op dienstverlening die richtinggevend is voor de wijze waarop wij contact hebben met inwoners, ondernemers en maatschappelijke partners en voor de wijze waarop wij onze dienstverlening organiseren.

We zetten onze samenwerking met inwoners, ondernemers en maatschappelijke partners voort. We betrekken hen bij zaken en onderwerpen, waarin we – het zelf nemen van initiatief - aansluiten bij initiatieven vanuit de samenleving. Zo ontstaat netwerksamenwerking met partners. Ook geven we in 2018 opvolging aan de ontwikkelde strategische aanpak van gemeentelijk vastgoed.

In dit programma zijn de volgende onderwerpen uit de Kadernota 2018 opgenomen: uitvoering van wettelijke taken op het gebied van privacy en informatiebeveiliging, aansluiting op landelijke voorzieningen, (door)ontwikkeling van de dienstverlening, data-analyses (big data) en uitvoeren van de strategische aanpak gemeentelijk vastgoed (implementatie nota vastgoed)

Wij bouwen in 2018 verder aan het solide maken van onze financiële positie. Wij ramen onze inkomsten en uitgaven realistisch en hanteren als harde norm om structurele uitgaven te betalen uit structurele middelen. De ontwikkelingen op het gebied van de overheidsfinanciën worden nauwlettend gevolgd.

In dit programma zijn de volgende onderwerpen uit de Kadernota 2018 opgenomen: bouwen aan het toekomstbestendig maken en houden van onze financiële positie, het opstellen/ actualiseren van diverse financiële nota's, verrekening van de opgelegde precario en afbouw van de taakstelling takendiscussie.

Het programma Financiering en algemene dekkingsmiddelen bevat geen indicatoren.

De opbrengsten van de lokale heffingen zijn in lijn met de ramingen. In 2018 is verder gewerkt aan het versterken van de samenwerking met Gemeentebelastingen Amstelland. De bestuurlijke informatievoorziening over de uitvoering van de diverse belastingen is verbeterd.

In 2018 heeft (gedeeltelijke) compensatie plaatsgevonden aan inwoners en bedrijven van de in rekening gebrachte precariobelastingen via de aanslag gecombineerde gemeentelijke belastingen. 

Het heffen van lokale heffingen stelt de gemeente in staat om maatschappelijke voorzieningen op een evenwichtige wijze in stand te houden. Ook stellen heffingen de gemeente in staat maatschappelijke kosten door te belasten aan specifieke veroorzakers, zoals bijvoorbeeld de afvalstoffenheffing en de rioolheffing. In het verlengde hiervan stelt het heffen van lokale heffingen de gemeente in staat een sluitend meerjarenperspectief te bereiken. 

Voor 2018 is een prijsontwikkeling voor de belastingen en tarieven gehanteerd van 1,4% conform het Bruto Binnenlands Product (BBP) uit de meicirculaire 2017. Het tarief voor de OZB is gecorrigeerd voor prijs- en waardeontwikkeling.

Voor de afvalstoffenheffing en de rioolheffing geldt als uitgangspunt 100% kostendekking.

De belastingtaken zijn uitbesteed aan Gemeentebelastingen Amstelland. Het gaat om taken op het gebied van uitvoering van de Wet WOZ, de heffing en invordering van de onroerende zaakbelastingen, belasting op roerende woon- en bedrijfsruimten, afvalstoffenheffing, rioolheffing, hondenbelasting, forensenbelasting, toeristenbelasting, watertoeristenbelasting en de Bedrijveninvesteringszones (BIZ).

In de onderstaande tabel is een samenvatting opgenomen van de lokale heffingen.

De onroerende zaakbelastingen (OZB) is een algemene heffing. De opbrengst komt ten goede aan de algemene middelen. De opbrengst wordt bepaald bij de vaststelling van de begroting en berekend op basis van de totale WOZ-waarden van de objecten in de gemeente. De opbrengst van 2017 wordt aangepast aan de inflatie. Er vindt vervolgens een correctie plaats naar aanleiding van de waardeontwikkeling van de objecten in de gemeente per peildatum 1 januari 2017. De peildatum 1 januari 2017 geldt voor het belastingjaar 2018. Het tarief wordt bepaald door de gewenste opbrengst te delen door de totale WOZ-waarde. 

De rioolheffing wordt geheven van eigenaren van woningen en niet-woningen. Bij een waterverbruik boven de 300 m³ ontvangt de gebruiker een aanslag voor het meerverbruik.  Het tarief voor 2018 is € 205,20 (2017: € 202,80) en voor het meerverbruik boven de 300 m³ € 0,80 per m³  (2017: € 0,80). Het uitgangspunt voor de heffing is 100% kostendekkende tarieven.

Toelichting:

De dekkingsgraad voor de rioolheffing is 99% zonder de inzet van de voorziening rioolheffing. Na inzet van deze voorziening is de dekkingsgraad 100%.

Het Gemeentelijk Rioleringsplan 2018 - 2022 is de basis voor de uitvoering. Voor meer informatie over riolering verwijzen we u naar de paragraaf kapitaalgoederen en de investeringsrapportage waarin de rioolinvesteringen staan vermeld. 

De afvalstoffenheffing wordt geheven van gebruikers van eenpersoons- en meerpersoonshuishoudens en recreanten. 

Toelichting:

De dekkingsgraad voor de afvalstoffenheffing is 96% zonder de inzet van de voorziening afvalstoffenheffing. Na inzet van deze voorziening is de dekkingsgraad 100%. 

In 2018 is de inzameling en het transport van GFT-, rest- en PMD-afval opnieuw aanbesteed. Deze Europese aanbesteding (met 10 andere Utrechtse gemeenten) heeft geleid tot een contract met een nieuwe inzamelaar met ingang van 1 januari 2019 voor een periode van 4 jaar.

De gemeente heft Precariobelasting op nutsnetwerken (ondergrondse kabels en leidingen) op basis van de geldende overgangsregeling. Die houdt in dat nog tot 1 januari 2022 precariobelasting mag worden geheven. Het tarief mag maximaal het tarief zijn dat op 10 februari 2016 gold.

Begin 2018 is op basis van een initiatiefvoorstel door 3 raadsfracties door de gemeenteraad besloten om de inwoners (via een bestemmingsreserve precario) te compenseren voor de door Vitens 1 op 1 aan haar klanten doorberekende precariobelasting, verhoogd met bijkomende kosten, op het waterleidingnetwerk. Het initiatiefvoorstel beoogt teruggave van € 553.000 (+ bijkomende kosten) per jaar aan inwoners in onze gemeente als compensatie voor de heffing van het waterleidingnetwerk in tot en met 2021. Daarnaast is al eerder, bij de bestuurlijke behandeling van de Kadernota 2018, een amendement aangenomen om de komende jaren € 1 mln. terug te geven aan inwoners en bedrijven als compensatie voor de doorbelaste precariobelasting op gas- en electriciteitsnetwerken.

In 2018 is aan inwoners, bij de aanslag gecombineerde gemeentelijke belastingen, een compensatie verstrekt van € 80,00. Dit betrof de compensatie van de precariobelasting op gas- en electriciteitsbedrijven. In de loop van 2018 heeft verdere uitwerking plaatsgevonden van de gehele compensatieregeling, die in de uitvoering uiteindelijk zijn beslag heeft gekregen in 2019.

Het Centrum voor Onderzoek van de Economie van de Lagere Overheden (COELO) van de Rijksuniversiteit van Groningen vergelijkt periodiek onder andere de diverse lokale lasten met elkaar. Het COELO brengt hierover jaarlijks de 'Atlas van lokale lasten' uit, met daarin informatie over alle gemeenten in Nederland.

In de gemeentelijke woonlasten van een meerpersoonshuishouden met een eigen woning is begrepen de onroerende zaakbelastingen, afvalstoffenheffing en rioolheffing. In onderstaande tabel is vermeld de woonlasten van de  laagste, de hoogste, de gemiddelde gemeente en die van de gemeente De Ronde Venen. Voor de volledigheid wordt opgemerkt dat in 2018 € 80 compensatie is verstrekt als teruggave precariobelasting. Rekening houdend met deze teruggave bedraagt de woonlasten voor een meerpersoonshuishouden in 2018 € 652 in plaats van € 732.  Met deze teruggave is in de landelijke vergelijking geen rekening gehouden. 

Niet iedere inwoner van De Ronde Venen is in staat om de gemeentelijke belastingen en rechten te betalen. Onder bepaalde voorwaarden kan kwijtschelding worden verleend voor onroerende zaakbelastingen, afvalstoffenheffing, rioolheffing en hondenbelasting. 

Voor kwijtschelding van lokale heffingen is € 103.000 besteed in 2018. Dit was in 2017 € 105.000. De kosten van kwijtschelding zijn opgenomen bij programma 6 Sociaal domein, onderdeel gemeentelijk armoedebeleid.

De financiële positie van de gemeente De Ronde Venen is gezond. Dit blijkt onder meer uit de relatie tussen de risico's en de mogelijkheden om deze op te vangen, de structurele exploitatieruimte en de afname van de boekwaarden van grondexploitaties.

We willen bereiken dat er sprake is van een gezonde financiële positie om voldoende slagkracht te hebben voor het oplossen van maatschappelijke vraagstukken. Dat vergt niet alleen een structureel sluitende begroting, maar ook voldoende weerstandscapaciteit in relatie tot de risico's. Informatie over de financiële positie, het weerstandsvermogen en de risico's zijn beschreven in deze paragraaf.

Landelijk is bepaald dat in de paragraaf weerstandsvermogen en risicobeheersing vijf kengetallen worden opgenomen. De kengetallen zijn getallen die de verhouding uitdrukken tussen bepaalde onderdelen van de jaarrekening of de balans en helpen bij het beoordelen van de financiële positie. Deze kengetallen hebben geen functie als normeringsinstrument, maar zijn juist bedoeld om de gemeentelijke financiële positie voor raadsleden inzichtelijker te maken en de onderlinge vergelijkbaarheid tussen gemeenten te vergroten.

Om meerjarig inzicht te krijgen in de ontwikkeling van de financiële kengetallen zijn naast de cijfers van 2018 ook die van de jaren 2015 tot en met 2017 opgenomen.

1. Netto schuldquote 

De netto schuldquote geeft inzicht in het niveau van de gemeentelijke schuldenlast ten opzichte van de eigen middelen. Het geeft dus een indicatie van de mate waarin de rentelasten en de aflossingen op de exploitatie drukken. Een laag percentage is gunstig. De schuldpositie neemt af van 84% in 2015 naar 63% in 2017. Deze daling is vooral te danken aan de verkoopopbrengsten van de bouwgronden in exploitatie. Hierdoor zijn er geen nieuwe leningen aangegaan in 2016, 2017 en 2018 en zijn de geplande aflossingen gedaan. Ten opzichte van 2017 is er sprake van een stijging met 6% van 57% naar 63%. Dit wordt vooral veroorzaakt doordat de baten ten opzichte van 2017 zijn afgenomen met € 6,3 mln. 

Ook de netto schuldquote gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen, zoals Het startersfonds SVn, vertoont hetzelfde beeld.

2. Solvabiliteitsratio

Het solvabiliteitsratio geeft inzicht in de mate waarin de gemeente in staat is aan haar financiële verplichtingen te voldoen. Hoe hoger dit percentage, hoe gunstiger dit is voor de financiële weerbaarheid van de gemeente. Dit kengetal vertoont een gunstig beeld.

3. Structurele exploitatieruimte

Ook voor deze indicator geldt: hoe hoger het percentage, hoe beter. Een begroting waarvan de structurele baten hoger zijn dan de structurele lasten geeft meer slagkracht om maatschappelijke vraagstukken op te lossen. Voor de beoordeling van het structurele en reële evenwicht van de begroting wordt onderscheid gemaakt tussen structurele en incidentele lasten. Bij incidentele lasten of baten gaat het om eenmalige zaken die zich gedurende maximaal drie jaar voordoen. Voorbeelden van structurele baten zijn de algemene uitkering en eigen belastinginkomsten. Bij structurele lasten zijn dat bijvoorbeeld salarissen, afschrijvingen, rente en bijdragen aan gemeenschappelijke regelingen.

4. Grondexploitatie

De boekwaarde van de voorraden grond moet worden terugverdiend bij de verkoop. Kenmerkend voor grondexploitaties is dat de looptijd meerdere jaren is. Naarmate de inkomsten verder in de toekomst liggen, brengt dit meer rentekosten en risico’s met zich mee. Een grondexploitatie van 10% of hoger wordt beschouwd als kwetsbaar. In de periode 2015 - 2018 is dankzij verkopen de boekwaarde van de bouwgronden in exploitatie fors gedaald. De verwachting is dat deze daling zich voortzet naar de jaren 2019 - 2022.

5. Belastingcapaciteit

Het kengetal belastingcapaciteit geeft weer hoe de belastingdruk in de gemeente zich verhoudt ten opzichte van het landelijk gemiddelde van alle gemeenten. Een belastingcapaciteit van 100% betekent dat de woonlasten exact het landelijk gemiddelde zijn. Een lager percentage dan 100% betekent dat de woonlasten per huishouden lager zijn dan het landelijk gemiddelde en dat de gemeente meer inkomsten uit belastingen zou kunnen verwerven. Of dit wel of niet gebeurt is een beleidskeuze.

Door een teruggave van € 80 per huishouden in 2018 daalt het percentage ten opzichte van 2017.

Bij het behandelen van de Kadernota 2018 is een amendement aangenomen om te komen tot een investeringsplafond voor investeringen met een maatschappelijk nut. Door aanpassing van het Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten zorgen deze investeringen namelijk voor nieuwe kosten van afschrijvingen en rente in het meerjarenperspectief.

Door onszelf een norm op te leggen die gebaseerd is op het investeringsvolume in relatie tot de onbenutte belastingcapaciteit ontstaat automatisch een waarschuwingsmechanisme. Dit mechanisme houdt in dat naarmate er minder onbenutte belastingcapaciteit is – en dus minder mogelijkheden om meer inkomsten te genereren – er minder risico’s genomen kan worden op het gebied van investeringen. Als maatstaf voor het investeringsvolume werkt daarbij het beste om uit te gaan van de totale boekwaarde van investeringen met een maatschappelijk nut. Immers, de boekwaarde en daarmee het risico voor de gemeente loopt ieder jaar per investering af. Zo ontstaat er bij een continu onderhoudscyclus steeds ruimte voor vervangingsinvesteringen.

Aangezien we vanaf 2017 begonnen zijn met het activeren van investeringen met een maatschappelijk nut is er nog geen sprake van een continu niveau. Het is niet aannemelijk dat de raad besluit om in enig jaar de volledige onbenutte belastingcapaciteit in te zetten. Daarom is deze belastingcapaciteit op 50% gesteld maal de factor 7.

We zijn de eerste gemeente die een investeringsplafond koppelen aan de onbenutte belastingcapaciteit. Om ervaring op te doen zal in 2021 het investeringsplafond worden herijkt.

De komende jaren staan diverse investeringen met een maatschappelijk nut gepland waardoor het verschil tussen investeringsplafond en de boekwaarde van deze investeringen naar elkaar groeit. Deze ontwikkeling zal meer zichtbaar zijn in de begroting 2019 - 2022.

In december 2017 heeft de raad het Treasurystatuut 2018 - 2021 vastgesteld. Hierin is opgenomen dat in zowel de verantwoording als in de begroting inzicht wordt verstrekt tussen de relatie tussen de omvang van afschrijvingen en die van aflossingen. 

Vanuit financieel oogpunt is het verstandig dat de kosten van afschrijvingen ongeveer gelijk zijn aan die aflossingen. Echter uit de grafiek blijkt dat in de jaren 2015 tot en met 2018 de afschrijvingen lager zijn dan die aflossingen. Dit heeft vooral te maken met de 'voorfinanciering' van bouwgronden in exploitatie. Vanaf 2022 eindigen de bouwgronden in exploitatie en dan ontstaat een zuiver verband tussen de afschrijvingen en de aflossingen. Door het inzetten van een plafond voor investeringen met een maatschappelijk nut en het aantrekken van leningen met een lange looptijd ontstaat vanaf 2033 een positieve geldstroom doordat de afschrijvingen hoger zijn dan de aflossingen.

De weerstandscapaciteit bestaat uit het geheel van middelen en mogelijkheden om niet begrote, onvoorziene en (mogelijk) materiële kosten te dekken. De weerstandscapaciteit kan structureel en incidenteel van aard zijn. Incidentele weerstandscapaciteit bestaat uit het vermogen van de gemeente om eenmalige risico’s te dekken, zonder dat dit invloed heeft op het bestaande beleid. De structurele weerstandscapaciteit bestaat uit de middelen die permanent kunnen worden ingezet om risico’s af te dekken zonder dat dit ten koste gaat van de uitvoering van het beleid.
 

Een risico is een kans op het optreden van een positieve dan wel negatieve gebeurtenis van materieel belang die niet voorzien is in de begroting van enig jaar. Dit gevolg kan zowel een kans (positief) als een bedreiging (negatief) vormen. Beleidswensen worden niet als risico benoemd. 

Het weerstandsvermogen bestaat uit de relatie tussen de beschikbare weerstandscapaciteit en de risico’s waarvoor geen afdoende beheersmaatregelen zijn getroffen en die een materieel effect kunnen hebben op de financiële positie van de gemeente. We hebben de laatste jaren een verbeterslag doorgevoerd met betrekking tot deze paragraaf. Bij verschillende P&C-documenten worden de risico's geactualiseerd en het effect op het weerstandsvermogen bepaald.

De middelen waarover de gemeente De Ronde Venen kan beschikken per 31 december 2018 om niet begrote kosten te dekken zijn weergegeven in onderstaande tabel.

1.     Begrotingsresultaat 2018

Na het verwerken van de raadsbesluiten tot en met december 2018 is rekening gehouden met een positief begrotingsresultaat van afgerond € 50.000. Dit saldo sluit aan met de 2e bestuursrapportage 2018.

2.     Algemene reserve

De algemene reserve is het niet-bestemde deel van het eigen vermogen van de gemeente. Dat betekent niet dat dit vermogen geen functie heeft. De algemene reserve speelt een belangrijke rol in de weerstandscapaciteit van de gemeente. Voor het gebruik van deze reserve is – net zoals voor andere reserves – een specifiek raadsbesluit vereist. Op 31 december 2018 heeft de algemene reserve een omvang van afgerond € 23,6 mln.

3.     Onbenutte belastingcapaciteit

De gemeente kan structureel (extra) middelen genereren door belastingen te verhogen en heffingen meer kostendekkend te maken (voor zover daar nog mogelijkheden voor bestaan). Het structureel genereren van extra middelen kan worden ingezet om de weerstandscapaciteit te versterken. De belastingruimte is hoofdzakelijk te vinden bij de onroerende zaakbelasting, omdat kostendekkende tarieven het uitgangspunt is bij de rioolheffing en afvalstoffenheffing.

De onbenutte belastingcapaciteit is afgeleid uit de norm die het Ministerie van Binnenlandse Zaken hanteert voor het aanvragen van financiële steun ex artikel 12. Voor 2018 is deze capaciteit € 6,9 mln.

4.     Stille reserves

De stille reserves worden gevormd door de eigendommen die niet voor de publieke taak zijn waarvan de taxatiewaarde hoger ligt dan de boekwaarde.  De omvang van de stille reserves is afgerond € 3.900.000 per 31 december 2018. Zie hiervoor ook de paragraaf Grondbeleid. De gemeente bezit ook aandelen van de BNG en Vitens. Deze kunnen op termijn verkocht worden. Doordat de aandelen van deze partijen in het bezit zijn van het Rijk, provincies en gemeenten is hiervoor geen ‘markt’. Hierdoor wordt volstaan met een melding in deze paragraaf.

5.     Totaal beschikbare weerstandscapaciteit

De beschikbare weerstandscapaciteit is € 34.450.000 voor het jaar 2018. Hiervan heeft € 6.900.000 een structureel karakter en € 27.550.000 een incidenteel karakter.

In het onderstaande overzicht is de top tien van de totale risico inventarisatie opgenomen.

Ten opzichte van de begroting 2019 zijn er nieuwe risico's toegevoegd aan de inventarisatie. Dit betreft onder andere de toetreding tot de gemeenschappelijke regeling Stichtse Groenlanden en diverse juridische dossiers. De totale risico inventarisatie wordt vertrouwelijk beschikbaar gesteld. In de programmabegroting 2020 vindt een volgende actualisatie van de risico's plaats.

Het weerstandsvermogen bestaat uit de relatie tussen de beschikbare weerstandscapaciteit en de risico's waarvoor geen afdoende beheersmaatregelen zijn getroffen en die een materieel effect kunnen hebben op de financiële positie van de gemeente.

Ratio weerstandsvermogen = beschikbare weerstandscapaciteit/ risico's = € 34.450.000  / € 4.770.000  = 7,2. Dit ratio wordt landelijk gezien als "uitstekend" beoordeeld.

De gemeentelijke  kapitaalgoederen, zoals wegen, de openbare verlichting, de riolering en het water, het openbaar groen en onze gemeentelijke gebouwen zijn van groot belang voor het zo optimaal mogelijk functioneren van onze gemeente, onder meer op het gebied van de leefbaarheid, veiligheid, verkeer, vervoer en recreatie. Onderhoud en beheer is bovendien noodzakelijk om kapitaalvernietiging te voorkomen.

In 2018 zijn op basis van het wegenbeheerplan en het gemeentelijk rioleringsplan diverse investeringen aan de wegen en riolering  uitgevoerd en heeft voor het areaal geleid tot een kwaliteitsimpuls.

Doelstelling van deze paragraaf is u inzicht te geven in de beleidskaders, ontwikkelingen, in 2018 uitgevoerde werken en de daarmee samenhangende investerings- en exploitatiekosten van onze kapitaalgoederen.

In de raad van 21 december 2017 is het wegenbeheerplan 2018 - 2022 vastgesteld. Dit wegenbeheerplan is opgesteld op basis van assetmanagement en is de leidraad voor het wegenbeheer in de periode 2018-2022. Jaarlijks wordt er een risicoanalyse opgesteld om de (nieuwe) prioritering voor het wegenonderhoud op te stellen. Onder het onderdeel wegen vallen ook de civieltechnische kunstwerken. In 2018 is gestart met het opstellen van een beheerplan civieltechnische kunstwerken, waarin wordt ingegaan op het beheer en onderhoud van bruggen. Aandachtspunt bij dit plan is in ieder geval de ARBO-veiligheid van de beweegbare kunstwerken.

In 2018 hebben er werkzaamheden plaatsgevonden aan de volgende wegen:

• Achter de Kerken Abcoude;
• Herenweg Wilnis;
• Heulweg Vinkeveen;
• Reigerstraat Vinkeveen;
• Hoofdweg Waverveen (1e deel rijbaan tussen N201 en Cliffordweg) is voorbereid en gaat in 2019 van start;
• Pastoor Kannelaan Wilnis is voorbereid. De werkzaamheden gaan in 2019 van start.

Daarnaast is het dagelijks klein onderhoud aan wegen uitgevoerd.

Voor de kunstwerken  speelde er in 2018 het volgende:

• Dorpsbrug Baambrugge is vertraagd. De verbreding van de Dorpsbrug Baambrugge zal in 2019 worden uitgevoerd;
• Dorpsbrug Abcoude wordt als gevolg van de vertraging van de Dorpsbrug Baambrugge uitgevoerd in 2019.

De exploitatiekosten van wegen, bruggen en openbare verlichting 2018 bedragen € 6,0 miljoen en staan verantwoord in programma 2 Verkeer, vervoer en waterstaat. De kosten van de uitgevoerde investeringen 2018 voor wegen en openbare verlichting bedragen € 4,6 miljoen. Verwezen wordt naar de investeringsrapportage en de toelichting op de balans.

Een goede riolering draagt bij aan de bescherming van de volksgezondheid, het milieu en het tegengaan van wateroverlast. Met het gemeentelijk rioleringsplan van 30 november 2017 geeft de gemeente aan hoe zij op een doelmatige manier omgaat met de zorgplichten voor stedelijk afvalwater, hemelwater en grondwater.

Het aanbrengen van een nieuwe binnenzijde (relinen) in de riolering in Hofland-Noord en Abcoude is uitgevoerd. Tevens is in uitvoering meerjarig project voor het vervangen van de elektrotechnische installatie van minigemalen van de drukriolering in het buitengebied.

De exploitatiekosten van riolering 2018 zijn opgenomen en toegelicht in programma 7 Milieu en duurzaamheid.  De investeringskosten voor riolering bedragen in 2018   € 0,8 miljoen.  Verwezen wordt naar de investeringsrapportage en de toelichting op de balans.

Het huidige beleid is erop gericht om alleen calamiteitenonderhoud van beschoeiingen en baggeren uit te voeren.

Het schonen van de watergangen is uitgevoerd. Daarnaast zijn enkele watergangen uitgebaggerd en is voldaan aan de ontvangstplicht van Waternet. Tevens is aan een aantal stukken beschoeiing calamiteitenonderhoud uitgevoerd.

In programma 2 Verkeer, vervoer en waterstaat zijn de jaarlijkse kosten van onderhoud van watergangen en beschoeiingen opgenomen. De onderhoudskosten 2018 bedragen € 0,4 miljoen.  De werkzaamheden aan de watergangen zijn binnen het beschikbare budget uitgevoerd.

In 2017 is het groenbeleidsplan 2017 - 2040 vastgesteld. Met dit beleidsplan wordt, aan de hand van streefbeelden, duidelijk hoe we de komende jaren om willen gaan met het openbaar groen. In 2018 zijn, als uitwerking van het groenbeleidsplan, beleidsregels opgesteld voor bomen.

In 2018 zijn diverse werkzaamheden voor groen verricht:

•  Er is uitvoering gegeven aan het realiseren van een duurzaam boombestand. Zo zijn de moerascipressen (metasequoia's) in de Reigerstraat in Vinkeveen gedund en heeft een dunning plaats gevonden in het Smaragdparkje (Mijdrecht).
• Er zijn op diverse locaties langs hoofdontsluitingswegen bollen gepoot.
• Er is een start gemaakt met de renovatie van het Zwanenpark.
• Daarnaast is het reguliere onderhoud aan het groen en de bomen uitgevoerd.

In programma 5 Cultuur, recreatie en sport staan de kosten van onderhoud van openbaar groen en speelvoorzieningen. De onderhoudskosten 2018 bedragen € 2,7 miljoen.

Er zijn extra kosten gemaakt in 2018 vanwege de storm op 18 januari 2018. De kosten die gemoeid waren met het opruimen van de  omgewaaide bomen konden niet gedekt worden uit het reguliere budget voor groenonderhoud. Daarnaast zijn extra kosten gemaakt als gevolg van de droge zomer van 2018. Ondanks het extra water geven is toch veel beplanting dood gegaan.

De nota Vastgoed en het beheerplan gebouwen zijn in 2017 vastgesteld. Deze plannen vormen samen het beleid voor de komende jaren. Daarnaast is in 2018 besloten om het gemeentelijk vastgoed te verduurzamen. 

De uitvoering van werkzaamheden aan klimaatinstallatie gemeentehuis stonden gepland in 2018 maar worden uitgevoerd in 2019.

Afgelopen jaar zijn alle gemeentelijke gebouwen geïnspecteerd op de aanwezigheid van asbest, bij 13 gebouwen is asbest vastgesteld. Ook zijn alle gebouwen voorzien van een energielabel.

In verschillende programma's staan de kosten van gemeentelijk vastgoed. Deze kosten hebben betrekking op contractonderhoud, verzekering, energie, belastingen en de dotatie aan de onderhoudsvoorzieningen.

In 2018 zijn er geen nieuwe langlopende geldleningen aangegaan. Dit is begin 2019 wel gedaan om te voldoen aan de landelijke risicobeheersingsnormen.

Het gemeentelijke financieringsbeleid is erop gericht om:

1. te voorzien in de financieringsbehoefte op korte en lange termijn;
2. het beheersen van de risico’s die met deze transacties verbonden zijn;
3. het zoveel mogelijk beperken van de rentekosten van de leningen;
4. het beperken van de interne verwerkingskosten en externe kosten bij het beheren van de geldstromen en financiële posities.

De uitvoering van het financieringsbeleid vindt plaats binnen de kaders zoals gesteld in de Wet financiering decentrale overheden, de Wet houdbare overheidsfinanciën en wet verplicht schatkistbankieren voor decentrale overheden. Ook de aanvullende regels vanuit het Treasurystatuut zijn mede bepalend voor het uitvoeren van de financieringsfunctie. In december 2017 heeft de gemeenteraad het Treasurystatuut 2018 - 2021 vastgesteld.

Onder renterisico wordt verstaan de onzekerheid over de hoogte van toekomstige rente uitgaven. Deze onzekerheid geldt alleen voor de nieuw aan te trekken geldleningen. In 2018 is er geen nieuwe geldlening aangetrokken. Wel is in de periode 2019 - 2022 rekening gehouden met € 33 miljoen aan nieuwe langlopende geldleningen. Voor de rentekosten is uitgegaan van 1,5%. Risico bij 100% stijging van rentepercentage is structureel € 495.000. Dit risico is opgenomen in de risico-inventarisatie zoals weergegeven in de paragraaf Weerstandsvermogen en risicobeheersing.

Landelijk gelden er twee andere risicobeheersingsrichtlijnen waaraan de gemeente De Ronde Venen moet voldoen, te weten de kasgeldlimiet en renterisiconorm. Aan beide normen voldoet de gemeente De Ronde Venen.

Voor korte financiering (looptijd tot 1 jaar) geldt dat het renterisico aanzienlijk kan zijn, aangezien fluctuaties in de rente bij korte financiering direct een relatief grote invloed hebben op de rentelasten. Dit risico wordt beperkt door een zogenoemde kasgeldlimiet op basis van de wet financiering decentrale overheden. Dit houdt in dat de omvang van de kortlopende schuld maximaal 8,5% van het begrotingstotaal mag zijn.
 
Binnen de kasgeldlimiet wordt een deel van de financieringsbehoefte afgedekt uit kortlopende leningen (kasgeldleningen). Voor 2018 betekent dit een limietbedrag van € 7,7 miljoen. Gezien de historisch lage rente op kortlopende leningen wordt de kasgeldlimiet goed benut.

Om ongewenste financiële gevolgen van rentewijzigingen te beperken wordt jaarlijks een renterisiconorm aangegeven. De jaarlijkse aflossingen en het aantrekken van nieuwe leningen mogen niet meer bedragen dan 20% van het begrotingstotaal. Het doel is dat op deze wijze gemeenten hun leningenportefeuille zo moeten spreiden, dat de te lopen renterisico’s gelijkmatig over de jaren worden verspreid.

Onder renteherzieningen wordt verstaan het bedrag aan leningen waarvan op grond van de leningsvoorwaarden de rente in het lopende kalenderjaar eenzijdig door de tegenpartij kan worden herzien. In de leningenportefeuille zijn er geen contracten met een eenzijdige renteherziening door de geldgever.

In de afgelopen jaren is de gemeente De Ronde Venen ruimschoots onder de vastgestelde norm gebleven.

De ontwikkeling van de langlopende leningen over de afgelopen vijf jaar is in een tabel weergegeven.

De opbouw van de aangetrokken leningen is hierna vermeld per 31 december 2018 met daarbij het oorspronkelijk bedrag, de geldgever, het laatste jaar van aflossing en het rentepercentage.

Een kasstroomoverzicht geeft inzicht in de geldstromen. Deze geldstromen hebben effecten op de omvang van de liquide middelen. Hieronder wordt verstaan het totaal van de kas en banksaldi. De geldstromen van 2018 zijn opgenomen in onderstaand tabel, waarbij ter vergelijking ook de jaren 2016 en 2017 zijn toegevoegd.

Kasstroomoverzicht (bedragen x € 1.000)

De regeling schatkistbankieren verplicht decentrale overheden hun overtollige liquide middelen en beleggingen aan te houden bij het ministerie van Financiën. Dit behoudens een drempelbedrag wat bepaald is op 0,75% van het begrotingstotaal. Voor De Ronde Venen geldt voor 2018 als drempelbedrag € 680.000. Om het dagelijkse kasbeheer te vereenvoudigen mag een gemeente gemiddeld over het hele kwartaal maximaal het drempelbedrag buiten de schatkist aanhouden.

Deelname van de decentrale overheden aan schatkistbankieren draagt bij aan een lagere EMU-schuld van de collectieve sector. Dit verlaagt namelijk de externe financieringsbehoefte van het Rijk, waardoor het Rijk minder hoeft te financieren op de markt, hetgeen zich weer vertaalt in een lagere staatsschuld. Daarnaast verwacht het Rijk een verdere vermindering van de beleggingsrisico’s waaraan decentrale overheden worden blootgesteld. De middelen die een gemeente in de schatkist aanhoudt, blijven beschikbaar voor de uitoefening van de publieke taak.

Op 1 januari 2018 was € 2.750.000 uitgezet en op 31 december 2018 is dit gedaald naar nul.

De kosten van rente wordt in overeenstemming met landelijke verslagleggingsrichtlijnen toegerekend aan bouwgronden in exploitatie en investeringen. De verdeling is weergegeven in onderstaande tabel.

Naast het renteresultaat wordt ook het dividend van de BNG en Vitens verantwoord op het onderdeel Treasury. Deze zijn samen met de renteresultaten zichtbaar in onderstaande tabel.

De veranderende samenleving en de nieuwe taken op het gebied van het Sociaal Domein en de Omgevingswet, vragen een andere manier van werken en andere competenties van onze medewerkers. Bij deze benodigde cultuuromslag zijn  goede communicatie vaardigheden, oog voor de omgeving, politieke sensitiviteit, versterkte aandacht voor digitalisering en denken in oplossingen belangrijker dan ooit. Deels vindt dit plaats middels de strategische personeels planning. Daarnaast is ontwikkeling en opleiding van onze medewerkers, met als doel het verbeteren van deze vaardigheden, hierbij van essentieel belang. Als werkgever vinden wij het belangrijk, zeker in de huidige aantrekkende markt, om medewerkers te boeien en te binden. Eind 2018 zijn we gestart met het inzetten op een eigentijdse en een voor de Ronde Venen karakteristieke arbeidsmarktcommunicatie. We zetten steeds meer in op verbetering van onze (digitale) dienstverlening. Zo is in 2018  bij het KCC succesvol WhatsApp voor vragen van inwoners als kanaal geïmplementeerd. Onze medewerkers en hun dienstverlening zijn het visitekaartje van de gemeente. Als uitvoering van de Visie op Dienstverlening is in 2018 een Plan van Aanpak Programma Dienstverlening ontwikkeld. Ook is in 2018 veel aandacht besteed aan de  informatieveiligheid en blijven we de bewustwording hiervoor stimuleren, onder andere door interne campagnes.  

 In deze paragraaf is de stand van zaken en ontwikkelingen van organisatie en personeel  opgenomen. Ontwikkelingen zoals in de samenvatting zijn benoemd vragen om een wendbare, toegankelijke, omgevingsgerichte ambtelijke organisatie. De volgende activiteiten en werkwijzen dragen daaraan bij.    

Stand van zaken en ontwikkelingen personeel  en organisatie                                              

1. De organisatie moet zich toekomstbestendig blijven ontwikkelen om in te kunnen spelen op de veranderende en dynamische omgeving. De gemeente krijgt meer taken, de werkzaamheden veranderen en we gaan meer omgevingsgericht werken. Zoals in het coalitieakkoord ook aangegeven vraagt dit een andere manier van werken en andere competenties van de medewerkers. Ontwikkeling en opleiding van onze medewerkers om daarbij aangesloten te blijven is van essentieel belang. Met behulp van de Strategische Personeels Planning (SPP)  wordt meer inzicht verkregen in kennis en kunde van het aanwezige personeel. Door het management wordt kritisch gekeken naar houding en gedrag (bv. eigenaarschap en het kunnen meebewegen met de veranderingen) van medewerkers. Daarop wordt waar nodig adequaat actie ondernomen. Er vindt een jaarlijkse beoordeling plaats van alle medewerkers op hun huidig functioneren (performance) en groei potentie. Er is ook ingezet op het verbeteren van de vaardigheden t.a.v. omgevingsgericht werken. Vanuit met name het Sociaal Domein en Ruimte hebben 60 medewerkers deelgenomen aan de training ‘Factor 3’ (omgevingsgericht werken) en hebben 48 medewerkers deelgenomen aan de training ‘Helder denken, helder schrijven’. Daarnaast heeft iedere vakafdeling het eigen opleidingsbudget gebruikt voor vakgerichte opleidingen.
2. Er is sprake van toenemende krapte op de arbeidsmarkt, waarbij het steeds belangrijker is om een aantrekkelijk werkgever te zijn. In het coalitieakkoord wordt extra aandacht gevraagd voor de ingezette acties op het gebied van aantrekken van personeel en opleidingen. Eind 2018 zijn we gestart met het inzetten op een eigentijdse en een voor de Ronde Venen karakteristieke arbeidsmarktcommunicatie. We profileren ons daarin niet alleen als een goed werkgever, maar ook als verbindende, innovatieve en ondernemende gemeente. In de huidige arbeidsmarkt willen wij ook een aantrekkelijke werkgever blijven voor mensen die instromen in de arbeidsmarkt. In 2018 is er één werkervaringsplaats met behoud van uitkering Participatiewet en één op vrijwillige basis tot stand gekomen. Beide lopen mogelijk over in een vaste aanstelling. Samen met een al bestaande vacature voldoen we daarmee voor twee derde aan de quota garantiebanen. Daarnaast zijn er tien stagiairs (jongeren), verbonden aan een opleidingsinstituut, gedurende stageperiodes van vijf tot tien maanden actief geweest. Ook zijn er diverse korte maatschappelijke stages verzorgd. Er zijn een drietal leerwerktrajecten verzorgd. Deze betreffen meestal oudere instromers, verbonden aan een opleidingsinstituut. Momenteel is er een verhoogde uitstroom; er is het natuurlijk verloop, de arbeidsmarkt buiten de Ronde Venen is ook aantrekkelijk; we sturen op de uitstroom/doorstroom van medewerkers en tegelijkertijd er is een verjonging zichtbaar in de instroom.
3. In het afgelopen jaar is verder gewerkt aan de digitale infrastructuur. Zo is de invoering van het nieuwe financieel management systeem per 1 januari 2019 aanleiding geweest een aantal financiële processen te digitaliseren. Met name met het proces rondom het vastleggen van verplichtingen is een  belangrijke stap gezet in de verdere digitalisering. Andere financiële en personele processen worden nu geanalyseerd om verder te digitaliseren.
4. Vanaf 1 augustus 2016 biedt het Generatiepact oudere medewerkers de mogelijkheid om minder te gaan werken waardoor zij langer en vitaal kunnen doorwerken. Per 1 januari 2018 is de regeling Generatiepact verlengd met 1 jaar, tot 1 januari 2019. De ingangsleeftijd is verhoogd naar 58 jaar en voor 57-jarigen geldt een overgangsrecht in 2018. Er zijn 38 medewerkers die deelnemen aan de regeling. Dit betekent een deelname van 70,37% (38 van de 54 potentiële deelnemers). Per 1 januari 2019 wordt een nieuwe regeling van kracht, waarbij de ingangsleeftijd gefaseerd wordt opgehoogd naar 60 jaar.
5. In oktober 2018 is een Medewerkers tevredenheid onderzoek gehouden (MTO). Een MTO levert de organisatie informatie op over de wijze waarop medewerkers enerzijds tegen de organisatie aankijken en anderzijds hun eigen functioneren binnen de organisatie ervaren.  De respons was 73%. Voor de totale organisatie is de score wat betreft werkplezier een 6,5. De belangrijkste aandachtspunten zijn werkdruk, samenwerking, leiderschap en resultaatgerichtheid. De aandachtspunten worden op teamniveau opgepakt. Tegelijkertijd wordt er gekeken welke punten voor meerdere teams/ afdelingen gelden of organisatiebreed kunnen worden opgepakt. In 2019 wordt hieraan uitvoering gegeven. In 2020 vindt het volgende MTO plaats.
6. Ondanks het actief ziekteverzuimpreventiebeleid dat wij voeren is het verzuimpercentage in 2018  substantieel hoger dan het streefgetal < 4,5%, namelijk 6,03 procent. Het hogere percentage wordt voornamelijk veroorzaakt door niet beïnvloedbare uitval. Denk hierbij aan de langdurige griepepidemie van begin 2018 en langdurige uitval van een aantal medewerkers veroorzaakt door medische problematiek. Daar waar invloed mogelijk is op ziekteverzuim re-integreren medewerkers naar vermogen in eigen of aangepast werk. Dit gebeurt onder begeleiding van de bedrijfsarts.
7. Onze medewerkers en hun dienstverlening zijn het visitekaartje van de gemeente. Als uitvoering van de Visie op Dienstverlening is in 2018 een Plan van Aanpak Programma Dienstverlening ontwikkeld. Het Plan van Aanpak Programma Dienstverlening is in januari 2019 door het college vastgesteld en hierover is ook de raad geïnformeerd. In 2019 wordt de 1e fase van het programma uitgerold.
8. Eind 2018 is door de gemeentesecretaris een ontwikkelopdracht uitgezet voor een route naar een duurzame organisatie. Een organisatie die wendbaarder en slagvaardiger wordt en beter toegerust om in te spelen op de steeds sneller veranderende samenleving. Deze ontwikkelopdracht wordt organisatiebreed opgepakt en naar verwachting wordt de route rond de zomer van 2019 afgerond. De hierboven genoemde punten zullen in deze route een plek krijgen.
9. De uitkomsten van het onderzoek naar de optimalisatie van de afdeling Dienstverlening hebben geleid tot een nieuwe inrichting van de afdeling per 16 maart 2018 waarbij de afdeling per die datum bestaat uit 5 teams. Per 18 december 2018 is door het college besloten de vastgoedtaken van Team Vastgoed & Facilitair onder te brengen bij de afdeling Ruimte. De facilitaire taken van dit team zijn binnen de afdeling Dienstverlening ondergebracht bij team Juridische Zaken & Communicatie.

De verantwoording op alle onderdelen uit de paragraaf bedrijfsvoering  inzake de stand van zaken en ontwikkelingen ICT zijn in programma 9, onderdelen 9.2.1, 9.2.2 en 9.2.3 geïntegreerd opgenomen. Derhalve is de tekst bij de paragraaf bedrijfsvoering voor het ICT gedeelte komen te vervallen.

In 2018 is de Eenduidige Normatiek Single Information Audit (ENSIA) over 2017 succesvol afgerond. Deze audit bevat onderdelen van Burgerzaken (BRP en PUN), Ruimte (BAG en BGT), Sociaal Domein (SUWI) en een tweetal DigiD-aansluitingen. Eind 2018 is de zelf-evaluatie van eerder genoemde processen over 2018 succesvol en ruim binnen de gestelde tijd afgerond.

Per 25 mei 2018 is de Wet bescherming persoonsgegevens vervangen door de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG). Het afgelopen jaar hebben we ingezet op de voorbereiding en implementatie van deze Europese verordening. Dit resulteerde o.a. in het aanstellen van een wettelijk vereiste toezichthouder (Functionaris Gegevensbescherming), het opstellen van verwerkersovereenkomsten en deze bundelen in een register van (gegevens)verwerkingen. Er zijn 11 datalekken tijdig gemeld bij de Autoriteit Persoonsgegevens. Vier hiervan gaven aanleiding  tot een melding bij de Autoriteit Persoonsgegevens.  De inzageverzoeken zijn binnen het wettelijk gestelde termijn behandeld.

In 2018 is het doelmatig- en doeltreffendheidsonderzoek uitgevoerd naar de inkoop van de Wmo binnen het Sociaal Domein. De resultaten en aanbevelingen uit dit onderzoek zijn in november 2018 met de raad gedeeld. Daarnaast is eind 2018 een start gemaakt met het doelmatigheid- en doeltreffendheidsonderzoek naar de bouwleges (het beleid rondom de heffing en de kostendekkendheid), de raad wordt hierover begin 2019 geinformeerd. 

In 2018 zijn 23 klachten ontvangen en 42 ergernissen. Van de 23 klachten zijn er 20 informeel afgehandeld en 3 formeel. Het aantal klachten is iets lager dan voorgaande jaren, het aantal ergernissen is in lijn met voorgaande jaren. Alle klachten en ergernissen zijn conform de gemeentelijke klachtenregeling afgehandeld. 

De provincie is toezichthouder voor de beleidsonderwerpen ruimtelijke ordening, bouwen, milieu, huisvesting, monumenten, archieven en constructieve veiligheid van bouwwerken. Het Rijk is toezichthouder voor de gemeenten op die terreinen, waar provincies geen taak en expertise hebben. Dit geldt bijvoorbeeld voor onderwijswetten en sociale zaken. Deze werkwijze is geregeld in de Wet Revitalisering Generiek Toezicht.

De provincie Utrecht heeft op haar website een overzicht opgenomen van de resultaten van de uitvoering van de wettelijke taken van de gemeente De Ronde Venen en overige gemeenten binnen de provincie Utrecht. Deze resultaten zijn raadpleegbaar via https://www.provincie-utrecht.nl/onderwerpen/alle-onderwerpen/interbestuurlijk-toezicht/.

Capaciteitskosten zijn de totale kosten die de organisatie maakt aan salarissen, sociale lasten en inhuur. 

Overhead betreft alle kosten die samenhangen met de sturing en ondersteuning van de medewerkers in het primaire proces. Een groot deel hiervan bestaat uit capaciteitskosten van medewerkers van ondersteunende afdelingen en van leidinggevenden. Daarnaast zijn er kosten voortkomend uit ondersteunende taken die gedekt worden uit voor die taken opgenomen budgetten, zoals informatievoorziening en ICT. De kosten van overhead zijn opgenomen in programma 9 Bestuur en dienstverlening.

Apparaatskosten (ofwel organisatiekosten) zijn de noodzakelijke financiële middelen voor het inzetten van personeel (capaciteitskosten), organisatie-, huisvestings-, materieel-, automatiseringskosten e.d. voor de uitvoering van de organisatorische taken. Apparaatskosten zijn dus alle personele en materiële kosten (zoals meubilair) die verbonden zijn aan het functioneren van de organisatie, exclusief griffie en bestuur.

De hiervoor beschreven definities zijn landelijk bepaald en gelden voor alle gemeenten.

In onderstaand overzicht zijn vermeld de kosten van salarissen, sociale lasten en inhuur van de jaren 2017 en 2018. 

De capaciteitskosten zijn verdeeld over tien programma's. De verdeling over 2018 is hierna weergegeven.

Voor het begrotingsjaar 2018 was € 22,2 mln. begroot aan personele capaciteit en dit is uitgekomen op € 21,5 mln. Er is een voordeel ontstaan op de capaciteitskosten van € 0,7 mln. ofwel 2,9%.  Dit blijkt uit vorenstaande overzicht waarin de kosten per programma zijn vermeld. 

De inhuur van derden is ook inzichtelijk gemaakt. De realisatie laat een bedrag van € 4.147.000 zien aan kosten voor externe inhuur. Daarnaast zijn er ook kosten gemaakt voor externe inhuur dat elders is verantwoord dan op de capaciteitskosten. Deze externe inhuurkosten bedragen € 2.008.000. De totale omvang van externe inhuur binnen de gemeente De Ronde Venen is € 6.155.000 en bedraagt 26% in relatie tot de totale kosten voor personele inzet.

Inhuur wordt onder andere ingezet omdat er behoefte is aan wisselende expertises bijvoorbeeld voor grote projecten waaronder ICT-projecten, projecten van het sociaal domein en grondexploitaties. Inhuur wordt ook ingezet omdat er behoefte is aan ruimte om mee te bewegen met fluctuaties in klantvragen (bijvoorbeeld bouwaanvragen, WMO). Daarnaast is de vraag naar structurele personele capaciteit onverminderd groot. Het afgelopen jaar zijn circa 55 vacatures structureel ingevuld.  In de loop van het jaar zijn ook circa 50 nieuwe vacatures ontstaan. Dit betekent dat er structureel vacatures zijn, maar wel steeds op verschillende plekken of functies. We onderzoeken of er mogelijkheden zijn om de omvang van inhuur te verminderen.

In 2018 zijn stappen gezet om de gegevens van personele inzet waaronder inhuur van derden inzichtelijk te maken. De gemeente De Ronde Venen is bezig met het verbeteren van dit proces en het verbetertraject wordt vervolgd in 2019.

In onderstaand overzicht zijn de nettokosten opgenomen van de overhead van de jaren 2017 en 2018.

Het financieel voordeel op de overheadskosten wordt vooral veroorzaakt door een langere doorlooptijd van ICT-projecten en de uitvoering visie op dienstverlening. Dit is eveneens vermeld in programma 9 Bestuurszaken en bestuursondersteuning als in het 'Overzicht incidentele toevoegingen en onttrekkingen aan de reserves'.

Apparaatskosten (ofwel organisatiekosten) zijn de noodzakelijke financiële middelen voor het inzetten van personeel (capaciteitskosten), organisatie-, huisvestings-, materieel-, automatiseringskosten e.d. voor de uitvoering van de organisatorische taken. Apparaatskosten zijn dus alle personele en materiële kosten (zoals meubilair) die verbonden zijn aan het functioneren van de organisatie, exclusief griffie en bestuur.

In onderstaand overzicht zijn de apparaatskosten opgenomen van de jaren 2017 en 2018.

Deze paragraaf gaat in op de partijen waarmee de gemeente een bestuurlijke relatie onderhoudt en waarin zij tevens een financieel belang heeft. 

In 2018 is besloten dat de samenwerking met de gemeenschappelijke regeling Omgevingsdienst regio Utrecht per 1 januari 2019 wordt uitgebreid met (een deel van) de taken voor vergunningverlening, toezicht en handhaving (VTH-taken).

De gemeenschappelijke regeling PAUW Bedrijven is per 1 januari 2019 opgeheven.  De afwikkeling van het liquidatieplan van de Gemeenschappelijke regeling PAUW Bedrijven vindt plaats in 2019. De dienstverlening aan en de begeleiding van de Wsw- medewerkers is vanaf dat moment door de deelnemende gemeenten zelf georganiseerd. Daartoe is een aantal nieuwe entiteiten opgericht. Gemeente De Ronde Venen is medeoprichter van Kansis Groen en WerkwIJSS Schoon en zit in de Raad van Commissarissen van beide stichtingen. De stichtingen zijn vooral een middel om mensen door te geleiden naar regulier werk en het doel is dan ook deze in te zetten voor de brede participatiedoelgroep. 

Voor de uitvoering van het beleid wordt samenwerking opgezocht met andere partijen. De gemeente heeft bestuurlijke en financiële belangen in meerdere gemeenschappelijke regelingen, deelnemingen en overige verbonden partijen. De paragraaf verbonden partijen geeft inzicht in de mate van verbondenheid en beschrijft belangrijke ontwikkelingen.

Een verbonden partij is een privaatrechtelijke of publiekrechtelijke organisatie waarin de provincie onderscheidenlijk de gemeente een bestuurlijk én een financieel belang heeft. Bestuurlijk belang is zeggenschap, ofwel via vertegenwoordiging in het bestuur ofwel via stemrecht. Er is sprake van bestuurlijk belang als een bestuurder of een ambtenaar van de gemeente namens de gemeente in het bestuur van de partij plaatsneemt, of namens de gemeente stemt. Een financieel belang is een aan de verbonden partij ter beschikking gesteld bedrag dat niet verhaalbaar is indien de verbonden partij failliet gaat, ofwel het bedrag waarvoor aansprakelijkheid bestaat indien de verbonden partij haar verplichtingen niet nakomt.

In de Gemeentewet staat in artikel 160, lid 2 een bepaling voor het aangaan van verbonden partijen. Deze bepaling luidt als volgt: “Het college besluit slechts tot de oprichting van en deelnemingen in stichtingen, maatschappen, vennootschappen, verenigingen, coöperaties en onderlinge waarborgmaatschappijen, indien dat in het bijzonder aangewezen moet worden geacht voor de behartiging van het daarmee te dienen openbaar belang. Het besluit wordt niet genomen dan nadat de raad een ontwerpbesluit is toegezonden en hij zijn wensen en bedenkingen ter kennis van het college heeft kunnen brengen. Ook het besluit tot beëindiging van verbonden partijen wordt niet genomen dan nadat de raad een ontwerpbesluit is toegezonden en hij zijn wensen en bedenkingen ter kennis van het college heeft kunnen brengen.

In de Wet gemeenschappelijke regelingen zijn de bevoegdheden opgenomen voor het aangaan of beëindigen van een gemeenschappelijke regelingen. Hiervoor geldt dat de colleges van burgemeester en wethouders en de burgemeesters niet over gaan tot het treffen van een regeling dan na verkregen toestemming van de gemeenteraden. De toestemming kan slechts worden onthouden wegens strijd met het recht of het algemeen belang. Dit geldt ook voor het wijzigen of het uittreden uit een regeling.

In december 2018 heeft de raad de nota verbonden partijen vastgesteld.

De gemeenschappelijke regelingen voeren verschillende taken en regelingen uit namens de gemeente. Per gemeenschappelijke regeling zijn gegevens opgenomen over:

• De vestigingsplaats van de gemeenschappelijke regeling;
• Een toelichting op het openbaar belang;
• Aan welk programma de verbonden partij een bijdrage levert;
• Welke deelnemers uitmaken van de gemeenschappelijke regeling;
• Eventuele risico’s die van invloed zijn op onze financiële positie.

Financiële gegevens van de gemeenschappelijke regelingen zijn opgenomen in een totaaloverzicht "Financiële gegevens van de gemeenschappelijke regelingen". Dit betreft onder andere de gemeentelijke bijdrage, de omvang van het eigen vermogen (EV) en de omvang van het vreemd vermogen (VV). Deze twee vormen samen het balans totaal.

Naast de gemeenschappelijke regelingen zijn er twee deelnemingen. Het betreft BNG Bank en Vitens N.V.

De gemeente bezit 37.323 aandelen van de N.V. Bank Nederlandse Gemeenten. Hiervoor is in 2018 € -94.000 aan dividendopbrengst ontvangen. Deze opbrengsten zijn opgenomen in programma 10 Financiering en algemene dekkingsmiddelen, onderdeel Treasury.

De gemeente heeft 40.426 aandelen Vitens. Hiervoor is in 2018 € -133.000 aan dividendopbrengst ontvangen. Deze opbrengsten zijn opgenomen in programma 10 Financiering en algemene dekkingsmiddelen, onderdeel Treasury.

Naast de gemeenschappelijke regelingen en deelnemingen kent de gemeente ook overige verbonden partijen. Het gaat om de volgende verbonden partijen:

• Veiligheidshuis Utrecht
• Stichting Beveiliging Bedrijventerrein De Ronde Venen
• Bestuursovereenkomst project N201+
• Stichting Mooisticht
• Aanleg fietsbrug over Amsterdam-Rijnkanaal
• Stichting Beschut Werk (in oprichting)
• Stichting Schoonmaakwerk (in oprichting)
• Stichting Groenwerk (in oprichting)
• Marickenland
• Gebiedsprogramma Utrecht-West
• Stichting Regionaal Inkoopbureau IJmond en Kennemerland (RIJK)
• Vereniging van Nederlandse Gemeenten

In het Veiligheidshuis werken de aangesloten organisaties op één fysieke plek samen om preventie, repressie en nazorg naadloos op elkaar te laten aansluiten. Het doel: recidive voorkomen, leefomstandigheden verbeteren en het structureel aanpakken van achterliggende problemen bij de verdachte. De gemeente is indirect vertegenwoordigd in het bestuur van het Veiligheidshuis.

Stichting Beveiliging Bedrijventerrein De Ronde Venen staat voor het bevorderen van het ongestoorde gebruik van goederen en zaken op het bedrijventerrein De Ronde Venen door de bij de stichting aangesloten ondernemingen. De gemeente is bestuurlijk vertegenwoordigd in het algemeen bestuur van de stichting.

De doelstelling van het project N201+ is het leveren van een bijdrage aan het oplossen van bereikbaarheids- en leefbaarheidsproblemen in de regio en het vergroten van de verkeersveiligheid, door omlegging van de huidige N201 en een verbeterde aansluiting van de N201 op het rijkswegennet. In mei 2014 is het aquaduct onder de Amstel en de omlegging Amstelhoek opengesteld. Dit wegdeel vormde de laatste schakel van de om te leggen N201. Door de openstelling is de omlegging van de N201 zelf gerealiseerd. Aansluitend is de afronding van de deelaansluitingen, Amstelhoek in juni 2017 afgerond. De werkzaamheden zijn gerealiseerd en bekostigd vanuit het project N201+.

Beëindiging van de bestuursovereenkomst vindt plaats nadat de provincie Noord-Holland de financiële afrekening van het totale project heeft opgesteld. De verwachting is dat de kosten binnen de projectbegroting blijven. Het is nog niet duidelijk wanneer de provincie Noord-Holland de Realisatieovereenkomst formeel gaat beëindigen.

Stichting MooiSticht geeft onafhankelijk monumenten- en welstandsadvies bij ruimtelijke ontwikkelingen. De gemeente vraagt hen om advies bij lastige kwesties en complexe vraagstukken. In de commissie zitten ervaren en onafhankelijke professionals in de architectuur, bouwhistorie, landschapsarchitectuur en stedenbouw. Het advies dat zij geven is niet-bindend. De gemeente blijft bevoegd gezag en kan het advies naast zich neerleggen.

Op 7 september 2018 is de nieuwe fietsbrug en natuurverbinding bij Nigtevecht feestelijk geopend. Deze brug is tot stand gekomen door samenwerking met de provincie Noord-Holland, Rijkswaterstaat, provincie Utrecht en de gemeenten Stichtse Vecht en De Ronde Venen.

Het beschut werken blijft plaatsvinden aan De Corridor in Breukelen. De Ronde Venen koopt hier werkplekken in zodat plekken beschikbaar blijven voor nieuwe instroom.
De Stichting is per 1 januari 2019 opgericht. De nieuwe naam van beschut werken is Kansis. De gemeente De Ronde Venen is geen mede oprichter van deze stichting.  Deze stichting is het leer-werkbedrijf van Stichtse Vecht. Als gemeente De Ronde Venen kopen wij hier beschutte werkplekken in voor de doelgroep.

Deze stichting is actief vanaf 1 januari 2019. De oprichtingswerkzaamheden voor deze stichting hebben in 2018 plaatsgevonden. Deze stichting neemt de schoonmaakwerkzaamheden over van PAUW Bedrijven. De gemeente De Ronde Venen is mede-oprichter van deze stichting. De nieuwe naam van de stichting is WerkwIJS Schoon.

Marickenland is een gezamenlijk project van de provincie Utrecht, gemeente De Ronde Venen, waterschap Amstel, Gooi en Vecht en Staatsbosbeheer.  Onder regie van de Gebiedscommissie / het Programmabureau Utrecht-West is een inrichtingsplan gemaakt. Het plan voorziet in aanleg van natuur, recreatief medegebruik, en invulling van de waterbergingsopgave. Daarbij is sprake van een uitgebreid participatietraject. Het jaar 2019 wordt gebruikt voor het volgen van procedures,  waarna in 2020 tot realisering kan worden overgegaan. De mogelijkheid om al in 2019 een pilot met lisdoddeteelt uit te voeren wordt onderzocht.

Het gemeentelijke aandeel van het saldo van de gezamenlijke projectrekening Marickenland bedraagt circa € 760.000. De aanwending van het saldo wordt conform daarover gemaakte afspraken afgestemd in het Bestuurlijke Overleg Marickenland (provincie, gemeente, waterschap, Staatsbosbeheer).  Daarnaast vindt, conform de in het Bestuurlijke Overleg Marickenland gemaakte afspraken, overleg met de provincie plaats over mogelijke investeringen in het gebied vanuit het project Marickenland.

Uitvoering is gegeven aan het Gebiedsprogramma voor de periode 2016 – 2019 en de jaarlijkse uitvoeringsprogramma’s. Dit betreft landbouw, bodem en water, natuur, recreatie en energie, zowel binnen gebiedsprojecten als voor specifieke doelen in het gehele gebied. De gemeente is vertegenwoordigd in de gebiedscommissie.

Het doel van deze samenwerking is het verhogen van de kwaliteit en het proces van de inkoop, hetgeen moet resulteren in een professionalisering van het inkoopproces en het verkrijgen van financieel voordeel bij inkopen voor de gemeenten. Hiertoe wordt bij inkoop zoveel mogelijk ingezet op het gezamenlijk inkopen door meerdere deelnemers. Om dit te bereiken wordt jaarlijks vooraf door iedere deelnemende gemeente een inkoopplan opgesteld. Bij inkoop en aanbesteding maakt de gemeente De Ronde Venen gebruik van de diensten van de stichting Regionaal inkoopbureau IJmond en Kennemerland (RIJK). Hiertoe is in augustus 2014 een samenwerkingsovereenkomst gesloten waarin de toetreding en de samenwerking is uitgewerkt. Door de toetreding is de gemeente lid van het algemeen bestuur van de stichting.

De gemeente is lid van de vereniging die als doel heeft de leden collectief en individueel bij te staan bij het vervullen van hun bestuurstaken. Ook vertegenwoordigt de vereniging de gemeentelijke werkgevers (College voor Arbeidszaken) in de onderhandelingen met werknemersorganisaties over arbeidsvoorwaarden. Binnen de vereniging bestaan provinciale afdelingen, die als regionaal bestuurlijk overlegplatform functioneren.

Het algemene beeld van de bouwgronden in exploitatie zijn positief. De bouwprojecten zijn gestart en de woningmarkt is al enkele jaren heel positief. Dit positieve resultaat is terug te zien in de toenemende winstprognoses en vermindering van de verliesvoorziening. Het benodigde weerstandsvermogen is beperkt.

De zogeheten 'stille reserves' van gebouwen en gronden waarbij het voornemen bestaat tot verkoop neemt toe met € 0,1 mln. naar € 3,9 mln. Dit wordt veroorzaakt door toevoeging van de voormalige basisschool De Trekvogel aan deze voorraad en door de verkoop van de Croonstadtlaan 102 - 103 in Mijdrecht.

Allerlei ontwikkelingen op maatschappelijk, economisch en ruimtelijk gebied hebben invloed op het grondbeleid van de gemeente. De woningmarkt heeft de afgelopen periode veel beweging gekend.  De nota grondbeleid 2018 - 2021, vastgesteld op 22 februari 2018, bevat een actualisatie van het grondbeleid. Uitgangspunt van het beleid is een regisserende houding binnen het faciliterende grondbeleid. Hierop kan een uitzondering worden gemaakt als aankoop of het dragen van kosten noodzakelijk is om een maatschappelijk gewenste ontwikkeling mogelijk te maken.

De als onderhanden werken opgenomen bouwgronden zijn gewaardeerd tegen de vervaardigingsprijs dan wel de lagere marktwaarde. De vervaardigingsprijs omvat de kosten die rechtstreeks aan de vervaardiging kunnen worden toegerekend (zoals grondaankopen en kosten van bouw- en woonrijp maken) alsmede een redelijk te achten aandeel in de rentekosten en de administratie- en beheerskosten. Van de bouwgronden in exploitatie zijn actuele grondexploitaties aanwezig. Zodra sprake is van een verwacht verlies dan wordt daarvoor een verliesvoorziening getroffen, die op de voorraden in mindering wordt gebracht.

Bij het stelsel van baten en lasten zoals geformuleerd in het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) zijn het toerekeningbeginsel , het voorzichtigheidsbeginsel en het realisatiebeginsel essentiële uitgangspunten. Baten en lasten – en het daaruit vloeiende resultaat – moeten worden toegerekend aan de periode waarin deze zijn gerealiseerd. Bij meerjarige projecten betekent dit dat (de verwachte) winst niet pas aan het eind van het project als gerealiseerd moet worden beschouwd, maar gedurende de looptijd van het project tot stand komt en ook als zodanig moet worden verantwoord. Het verantwoorden van tussentijdse winst is daarmee geen keuze maar een verplichting die voortvloeit uit het realisatiebeginsel. Bij het bepalen van de tussentijdse winst is het wel noodzakelijk de nodige voorzichtigheid te betrachten. Hierdoor wordt de winst genomen naar rato van de voortgang van het complex (POC-methode; percentage of completion methode).

De winsten en verliezen van de grondexploitaties worden via resultaatbestemming verrekend met de algemene reserve.

Jaarlijks vindt de actualisatie van de grondexploitaties plaats. Uitgangspunt voor de actualisatie zijn de door de raad vastgestelde grondexploitaties, vastgestelde plannen en woningbouwprogramma's. De grondexploitaties zijn een financiële weergave van eerder genomen besluiten, waarbij de voortgang van de projecten is verwerkt en de onderliggende aannames van kosten, opbrengsten en parameters zijn geactualiseerd.

De relatie tussen de jaarrekening 2018 en de actualisatie grondexploitaties 2019 is als volgt:

• De boekwaarde is het "onderhanden werk, waarbij wordt aangetoond dat deze boekwaarde wordt terugverdiend binnen de grondexploitatie;
• Voor een grondexploitatie met een negatief exploitatieresultaat is een verliesvoorziening nodig;
• Bij winstgevende grondexploitaties wordt conform de regelgeving van het Besluit Begroting Verantwoording de winst genomen; 
• Negatieve risico's moeten worden opgevangen binnen het beschikbare weerstandvermogen.

De gemeenteraad behandelt de rapportage "actualisatie grondexploitaties 2019" in het tweede kwartaal van 2019. Deze rapportage is een uitgebreide toelichting op de actualisatie en bevat de financiële impact voor de jaarrekening 2018.

Risicoanalyses worden binnen de projecten op een gestructureerde manier aangepakt. Risico's worden geïnventariseerd en waar mogelijk voorzien van een beheersmaatregel. Niet alle risico's vertalen zich in directe tegenvallers. Bij winstgevende grondexploitaties gaan de risico's in eerste instantie ten koste van de winst. Bij een verliesgevende exploitatie is een buffer nodig binnen het weerstandsvermogen van de gemeente.